Tímarit Máls og menningar - 01.08.1940, Síða 9

TÍMAMT MÁLS OG MENNINGAR
95
ur sem land nálægðar, hagsmuna og veruleika. Hinn
útlendi her getur farið liéðan, en þessi uppgötvun gleym-
ist ekki. ísland mun ekki lengur lifa utan við heim-
inn, heldur inni í sjálfri atburðarás lians.
Sjálfir höfum við getað gert aðra uppgötvun. Van-
máttur okkar og smæð hefur aldrei speglazt jafn átak-
anlega skýrt. Við höfum litið á okkur sem þjóð stórra
sæva og stórra sanda. Nú erum við allt í einu ekki
stærri þjóð en svo, að hvert meðalríki getur á fáum
vikum, og án þess nokkuð muni um, ferjað hingað svo
mikinn mannafla, að við erum innan stundar orðin horn-
reka í okkar eigin landi, finnst jafnvel svo þröngt verða
um okkur, að við getum hvergi farið frjálst. TJt úr þús-
und atvikum getum við lesið fyrirli tningu á smæð okk-
ar, kæruleysi um hin litlu mannvirki okkar, kæruleysi
um landið og réttindi landsmanna. í augum herveld-
anna erum við ekki hið tigna land okkar eigin skynj-
ana, með bláum tindum, jöklum, fossum og hverum,
ekki sagnaeyjan, hókmenntaþjóðin, ekki nein helgisaga,
heldur fiskimið, herskipalægi, hentugt vígi. Virðingar
heimsins njótum við aðeins úr fjarska, að ímyndun
nokkurra fræðimanna eða rómantískra sjúklinga. Virð-
ingunni fyrir þjóð okkar, landi og sögu, verðum við
að lialda uppi sjálfir, önnur ríki láta það ógert. Þessa
uppgötvun hafa síðustu atburðir fært okkur.
Við höfum verið menn til að lifa af einangrun þús-
und ára, viðskiptalega og stjórnarfarslega kúgun erlendr-
ar þjóðar, harðleikni náttúrunnar, ísalög, eldgos og aðr-
ar feiknir. Verðum við framvegis menn til að vernda
samfélag okkar og halda uppi sjálfstæðri menningu, þeg-
ar hyggð okkar liggur allt í einu í miðri þjóðbraut og
erlendir straumar flæða hér yfir?
Þessari spurningu geta Islendingar ekki svarað nema
á einn veg: Við ætlum okkur vissulega að vera menn
til þess.