Tímarit Máls og menningar - 01.08.1940, Side 43

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
129
jafnmildll munur á skeytingu Duviviers og Renoirs eins
og á stíl Halldórs Iviljans og Einars Kvaran.
Ég hef hér aðeins drepiö á nokkur höfuðatriðí, er
ákveða listrænt gildi kvikmyndar. Fleiri mætti telja, svo
sem hljóminn, en það sem nefnt hefur verið, ætti að nægja
til að sýna, að fleiru hera að veita athygli en leiknum
einum, ef maður vill njóta kvikmynda réttilega. Um
kvikmyndalistina gilda, fremur en um marga aðra list,
orð Stendahls: „il n’y a d’originalité et de verité que dans
les détails“.
Þá ætla ég með örfáum orðum að minnast á kvik-
myndaframleiðslu ýmissa landa. Rúmið leyfir enga ná-
kvæma skilgreining eða samanburð, en mín fáu orð gætu
e. t. v. vakið löngun einhvers lesanda til að kynna sér
þessa hluti nánar, og væri þá vel farið.
Einu sinni var sú tíð, ’i barnæsku kvikmyndalistar-
innar, að danskar kvikmyndir nutu heimsfrægðar og
báru af flestum samtíðarmyndum. Leikarar eins og Ásta
Nielsen og Valdemar Psilander voru meir dáðir en nokkr-
ar Hollywoodstjörnur nú. En frægðarsaga hinna dönsku
kvikmynda var stutt. Síðan talmyndir hyrjuðu, hafa Dan-
ir eigi gert neina merkilega kvikmynd, og þær dönsku
kvikmyndir, sem sýndar hafa verið heima, hefðu að
skaðlausu mátt vera ósýndar.
— — — Sænskar kvikmyndir hafa löngum notið mik-
illa vinsælda heima. Til þess liggja margar ástæður. Um
tíu ára skeið, frá því i styrjaldarbyrjun og fram til 1924,
stóð sænsk kvikmyndalist hærra en kannski nokkurs
annars lands. Hinir sænsku kvikmyndastjórar Victor
Sjöström og Maurits Stiller eru löngu viðurkenndir sem
brautryðjendur og kvikmyndir eins og Þorgeir í Vík
(Terje Vigen), Fjalla-Eyvindur, Ekillinn (Körkarlen),
Ingimarssynirnir, Ljóðið um blómið logarauða (Sángen
om den eldröda hlomman) o. fl. teljast sigildar i sögu
kvikmyndalistarinnar. í þessum kvikmyndum tókst hin-