Tímarit Máls og menningar - 01.08.1940, Page 46

132
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
laust ofskraut og tilbreytingalej'si i efnisvali. Það úir
og grúir af „Wildwest" myndum, bófamyndum og
íburðarmiklum, sögulega ramfölskum „sögulegum“
myndum. í síðustu myndum hefur gætt allmikið siða-
prédikana, sem allar eru á þessa leið: Enginn verður
sæll, þótt hann eigi átján miljónir, láttu þér því nægja
eina. Þá hættir og amerískum kvikmyndastjórum við
að steypa leikendurna í sömu mót. Kvenfólkið er
„dúkkusætt“, en kynlaust, karlmennirnir axlabreiðir,
mittismjóir og snoppufríðir, en ósköp ómerkilegir til
sálarinnar. Undantekningar finnast þó margar, eins og
áður getur.
—------Franslcar lcvikmyndir munu vera jafnbezt-
ar þeirra kvikmynda, sem framleiddar eru nú sem
stendur. Kvikmyndastjórar svo sem Duvivier, Renoir og
Clair, skapa hvert listaverkið eftir annað. Einn aðal-
styrkur og „charme“ franskra kvikmynda er það, hve
vel þær fanga andrúmsloft ogstemmninguþess umhverf-
is, er þær lýsa. Kvikmynd Clairs, „Undir þökum Par-
ísar“ („Sur les toits de Paris“) er hér enn sígilt dæmi.
Engir kafa svo djúp mannlegrar sálar og greiða svo
flækjur mannlegra tilfinninga og ástríðna sem hinir
frönsku kvikmyndastjórar. Þeir kunna að lýsa því, sem
gerist, þegar ekkert gerist. Þeir hafa lært af frönskum
rithöfundum að tala berort um ástalif, án þess að verða
klúrir.
Það má að frönskum myndum finna, að þær séu
stundum nokkuð silalegar og að tilbreyting i efnis-
vali sé lítil. Þær eru ekki fáar, kvikmyndirnar um
eiginmanninn, sem er miðaldra heiðursmaður i góðri
stöðu, en lélegur til ásta, og konuna hans unga, fríða
og elskulega, sem metur mann sinn, en dreymir um
„ungan hraustan Tyrkja“. Einn góðan veðurdag kynn-
ir húsbóndinn hana ungum vini sínum og svo fer sem
fara hlýtur. Morð eða sjálfsmorð kemur fyrir í flestum