Tímarit Máls og menningar - 01.08.1940, Síða 90

176
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
una“ með „reglubundinni æfingu í einbeitingu hugans“ o. s. frv.
Þannig eiga menn að verða góðir, heimurinn að verða góður.
Það er erfitt að hugsa sér heppilegri kenningu fyrir auðvaldið
en þvílíkt kjaftæði um sálina og um að gera mennina góða með
trúarbrögðum og þvíumliku. Hitt er sönnu nær, að mennirnir
á jörðinni eru of „góðir“, að þeir skuli möglunarlaust láta hafa
sig að þrælum auðvaldsherra og soldátum heimsvaldasinna, og
þoia af herrum sínum hungur, rán, morð og stríð.
„Hlutverk góðviljaðs manns, sem starfar einn síns liðs, er að
setja fram eða breiða út fræðileg sannindi" stendur á einum
stað. Sannleikurinn er sá, að fátt getur ergilegra aflestrar en
spakvitringaslúður og ófrjóar vangaveltur „góðviljaðs manns, sem
starfar einn síns iiðs“, en er þó snar þáttur af öngþveiti kapí-
talismans.
Oft verður úr þessum öngþveitisvangaveltum einskær þvætt-
ingur, eins og jiegar höfundur ætlar að fara að sýna fram á,
að de Sade sé „hinn eini algerlega samkvæmi og gagngerði bylt-
ingamaður sögunnar“(!) eða þegar hann tekur til með stökum
hátíðasvip að ræða, hvort muni vera hagkvæmara, að maður sé
sjúkur eða heilbrigður, til að „ná andlegu sambandi við liinn
æðsta veruleika“ — það er uppgefið, gamalt og guðhrætt heims-
veldi, reiðubúið að ganga í klaustur eins og skrattinn í elli,
sem talar fyrir munn slíkra „heimspekinga".
En alveg sérstaka furðu hlýtur það að vekja, að náfrændi
slíkra ágætismanna náttúrufræðinnar og Thomasar Huxley og
Julians Huxley skuli geta látið sjá sig eftir aðra eins liluti og
kaflana um trú og siðfræði. Þar stendur m. a.: „Kynstörfin eru
líkamleg og þó jafnframt tilfinninga- og vitsmunastörf." „Á sviði
líkamans verða kynstörfin vond, þegar þau verða líkamleg á-
stríða.“ „Kynstörfin“ eru „vond þegar þau eru framin til að full-
nægja drottnunarfýsninni“. „Kynstörf í þjónustu metorðagirnd-
ar eru aðeins litlu betri en kynstörf i þjónustu drottnunarfýsn-
ar“ — það væri gaman að vita hvar maður ætti að leita að
fólki, sem getur haft ánægju af að leggja hlustir við öðru eins
bulli.
Ekki bætir það úr skák, að á þýðingu greina þessara hefur
Guðmundur Finnbogason lagt sina dauðu hönd. Um hann hef-
ur verið sagt, að mál hans virðist bera þess merki, að hann hafi
aldrei hlustað á neinn tala annan en sjálfan sig. Þó að þessi
þýð. sé maður ekki allsendis óhagur á einstök orð, hefur hann
aldrei borið gæfu til að skrifa tvö orð i samhengi, svo að mönn-
um hugfestist, auk þess sem hann er þekktur að því að hafa
ástríðu til að þýða bækur, sem hann botnar ekki í sjálfur, þ. á