Tímarit Máls og menningar - 01.12.1944, Side 46

220
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
viðskeyttan eins og Norðurlandamálin; getur varöað miklu fyrir
hrynjandi tungnanna og þar meS einnig fyrir skáldskap þeirra.
Lengd orSanna er auÖvitaÖ ákaflega mikilsvert atriSi. Hver sem
lesið hefur ensk kvæði hlýtur að hafa tekið eftir hversu miklu efni
Bretum tekst oft að þjappa í eina línu. vegna þess að þeir hafa
margsinnis týnt aftan af orðunum, svo að þeir hafa fjölda ein-
kvæðra orða þar sem við höfum tvíkvæð eða jafnvel lengri: bind
binda, bindum, bindiö o. s. frv., rcd rauður, rauðan, rauðir o. s. frv.,
ways vegir, vegum, vega o. s. frv. Skáld á rómönsk mál þurfa ekki
að sveitast yfir ríminu á sama hátt og þau sem á germönskum tung-
um kveða. Þetta stafar af því, að í rómönskum málum hvílir áherzla
orðanna margsinnis á endingum sem sameiginlegar eru heilum
kerfisflokkum, en áherzlusamstöfurnar eru þar eins og annars staðar
notaðar til ríms. Itölum er hægSarleikur að ríma saman heilar runur
nafnhátta eins og andare, parlarc, pensare, finire, venire, og eins er
um Frakka: aller, parler, penser, jinir, venir. 011 þessi orð hafa
þungann á annarri samstöfu. Ef við ættum að vera samkeppnisfærir,
þyrftum við að hafa áherzluna á nafnháttarendingunni, segja ganga,
tala, hugso, enda, komo og geta rímaö allar þessar orðmyndir hverja
við aöra. Frökkum verður ekki skotaskuld úr að ríma saman hlut-
taksorð margvíslegra sagna: donné, pleuré o. s. frv., en við getum
ekki leikið það eflir, af því að við segjum ekki geffð, gráticf með
þungann á síðari samstöfu. Þannig mætti lengi telja. ÞaS er engin
tilviljun að lokarímiS hefur komið fram á rómanska málsviðinu, og
að innan germanskra mála er það ekki til í þeim háttum sem upp-
haflegastir eru og samgrónastir tungunum. Hins vegar tjáir ekki að
neita því, að sé rímið vandasamara á germönsku málunum, þá er
líka til meira að vinna: ríminu fylgir meiri alvara, meiri styrkur og
veigur, þegar það grípur yfir sjálfan hinn merkingarhæra megin-
hluta orðsins, en ef það næði yfir endinguna eina.
Ef það er fróðlegt að virða fyrir sér aðstöðu og hæfileik ýmsra
tungna til ljóðagerðar, þá er ekki síöur merkilegt að athuga hvernig
eitt og sama tungumál getur hoðið skáldunum mismunandi efnivið
á mismunandi tímabilum. Þetta á ekki sízt við um íslenzku. Okkur
er tamt að ímynda okkur að Egill Skallagrímsson: Snorri Sturluson,
Jón Arason og Þorsteinn Erlingsson hafi allir ort á eina tungu, og