Tímarit Máls og menningar - 01.12.1945, Side 9

NÁTTÚRUSKOÐARINN OG SKÁLDIÐ
189
mikið, helzt smákvæði á dönsku, en er þó þegar orðinn þroskað
skáld. Sumarið 1832 sigldi hann svo til Hafnar, þó að fararefnin
væru fremur lítil, mest fyrir ötula áeggjan Tómasar Sæmundssonar
og annarra vina sinna. Lauk hann inntökuprófi í Háskólann (exam.
artium) og hóf síðan lögfræðinám. En ekki leið á löngu áður en
hugur lians tók að hneigjast til náttúrufræði, og kom þar brátt, að
liann gekk henni á hönd með öllu, en sneri haki við lögfræðinni.
Ekki eru ástæður kunnar til þessarar ráðabreytni, en víst má þó
telja, að vilji lians sjálfs og eðli, hafi valdið jíar úrslitum, því að
lögfræði mátti heita vís vegur til feitra embætta, en náttúrufræðin
var allt annað en álitleg að því leyti. Af ýmsu má marka, að náttúru-
fræðin bafi verið Jónasi hugarbaldin þegar á skólaárunum, end.i
])ótt hún væri ekki kennd á Bessastöðum, og nú, sem hann var uran
kominn, hafi næmur hugur hans saknað landsins og náttúru þess,
lifandi og lífsvana. Hafi hún J)á skinið í nýjum ljóma fyrir hug-
skotssjónum hans, fífillinn í haganum, dalurinn og drangarnir háu.
Hitt er víst, að Konráð Gíslason segir, að honum liafi leikið mest
hugur á því, „að kynna sér eðli og ásigkomulag ættjarðar sinnar,“
og mun ])að mála sannast.
Er nú ekki að orðlengja það, nema Jónas sótti námið af allmiklu
kappi eftir þetta, og nú fær náttúran nýjan stað í huga lians og
kvæðum. Jafnframt náminu las hann „erlend skáldskaparrit“ og tók
drjúgan þátt í félagsskap Islendinga í Höfn, gekk í bókmenntafélagið
og gerðist einn helzti frumkvöðull að stofnun Fjölnis, sem kunnugt
er, en ekki verða þau mál rakin hér. Sumarið 1837 fékk hann nokk-
urn rannsóknarstyrk hjá rentukannnerinu danska, fór út til Islands
og ferðaðist hér víða, en hélt um haustið til Hafnar og sneri sér að
náminu á ný. Nokkru áður hafði liann komizt í kynni við mikils-
virta og volduga háskólakennara, er fengu mætur á honum fyrir gáf-
ur hans og glöggskyggni, og útveguðu þeir honum nokkurn styrk.
Af ýmsu má marka, að hann liafi litið á Eggert Olafsson sem and-
legan leiðtoga sinn og fyrirmynd, og má það þó undarlegt þykja,
því að ekki voru þeir líkir menn, enda þótt báðir væru náttúrufræð-
ingar og skáld. En ást Eggerts á íslandi og náttúru þess mun liafa
heillað hug Jónasar, enda áttu þeir þetta sameiginlegt.
Sumarið 1838, hinn 25. ágúst, flutti Jónas á fundi Hafnardeildar