Tímarit Máls og menningar - 01.12.1945, Page 31

VERKEFNI ÍSLENZKRA FRÆÐA
211-
talar mál síns héraðs hreint og ómengað, og gera hvorttveggja:
hljóðrita tal þess og taka sýnishorn á hljómplötur. Að þessu hefur
lengi verið unnið af kappi í grannlöndum vorum, og mætti eflaust
margt af reynslu þeirra læra. Mér blæðir í augum ef t. d. gömul aust-
firzka, hreinasta og skýrasta íslenzkt málfar sem ég hef heyrt, á að
týnast svo að hljómur hennar sé horfinn um alla eilífð. Nú eru
Austfirðingar flámæltir orðnir og illa talandi og hafa sótt sér hljóð-
villu bæði að norðan og sunnan, en að vísu ætti slíkt mál einnig
heima í safni sem eingöngu væri vísindalegt og vildi sýna það sem
er, en ekki aðeins það sem ætti að vera. Þess skal getið að hingað
hefur borizt sú fregn að komið hafi út í Reykjavík doktorsritgerð
um íslenzkar mállýzkur, og er þá einhver von til að verið sé að sinna
þessum viðfangsefnum. En ekki hefur bókin komizt til þessa lands
né neitt spurzt um efni hennar. Annars virðist mér að prófessor
Stefán Einarsson í Baltimore hefði fyrir margra hluta sakir verið
manna bezt fallinn til að hafa yfirumsjón slikra rannsókna ef unnt
hefði verið fyrir liann að koma því við.
5. Meðal þess sem lengi hefur verið islenzkri fræðimennsku að
baga má ekki hvað sízt nefna timaritsleysið. Sannast að segja eru
það undur að ekki skuli fyrir löngu hafa verið stofnað í skjóli há-
skólans íslenzkt málgagn er birti ritgerðir um þær fræðigreinir sem
þessi sami háskóli telur sér einkum skylt að annast. Eina leiðin til
að fá prentaðar á Islandi ritgerðir um fræðileg efni hefur verið að
leita á náðir Skírnis. En Skírni hefur, svo að nefndur sé aðeins einn
agnúi, verið stjórnað sem almennu fróðleikstímariti, ekki sem vís-
indalegu málgagni, og óalþýðlegar greinir hafa sízt verið þar neinir
aufúsugestir. Ég segi fyrir sjálfan mig: mér hafa stundum komið
einhver viðfangsefni í hug sem mér hefði Jjótt fýsilegt að kanna bet-
ur og rita um. Sum þessara efna hafa verið þannig vaxin að mér
hefur ekki fundizt neina menn varða hót um þau aðra en íslenzka,
svo að ég hef ekki nennt að rita um þau á annarri tungu, þó að ég
hefði þá getað komið ritgerðinni að í erlendu fagtímariti. Mér þætti
líklegt að einhverjir aðrir hefðu frá svipaðri reynslu að segja.
Svo sem til nokkurrar úrbótar í tímaritsleysinu hóf Sigurður
Nordal árið 1937 útgáfu ritsafns er nefnist íslenzk fræði eða á