Tímarit Máls og menningar - 01.12.1945, Qupperneq 88

268
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAF
næstum því daglega einkar fróðlegar greinar í bandarískum blöðum
um viðskipli Svía og Þjóðverja, þar sem kúlulegusölunni voru gerð
ítarleg skil, þá reyndi ég hvað eftir annað að afla mér einhverra
frétta um nýjar sænskar bækur, bæði hjá The American-Scandi-
navian Foundation og bókaverzlun Bonniers við Lexington Avenue,
en það bar engan árangur. Kafla úr hinni heiðarlegu skáldsögu
Mobergs, Rid i natt, hafði ég áður lesið í enskri þýðingu, en sá hana
fyrst á frummálinu fyrir nokkrum vikum. Það gleður mig að heyra,
að sendikennarinn skuli telja þessa sögu merkasta bókmenntavið-
burð stríðsáranna í Svíþjóð, enda þótt hún hefði gjarna mátt vera
miklum mun skeleggari og komist hvergi í samjöfnuð við leikritið
Niels Ebbesen eftir Kaj Munk. En nú skulum við aftur snúa okkur
að ranghermi mínu viðvikjandi brautargengi verðlaunareyfarans
Glitra daggir, grær fold. Sú þögn, sem hafði af skiljanlegum ástæð-
um ríkt hér á landi um nýjar sænskar bækur, var skyndilega rofin
í desembermánuði síðastliðnum, þegar bókaútgáfan Norðri á Akur-
eyri auglýsti með mikilli viðhöfn, að nú gæfist íslenzkum lesendum
kostur á að eignast hið „óviðjafnanlega snilldarverk“, Glitra daggir,
grær fold, eftir Margit Söderholm. Ennfremur sögðu útgefendurnir,
að snilldarverkið hefði „hlotið hæstu bókmenntaveT'Slaun Svíaríkis
1943“ og auðvitað „einróma lof“, þar sem það var talið „stórfeng-
legasti bókmenntaviðburður í Svíþjóð þetta ár“ og seldust þar öllum
bókum betur“, enda finnur lesandinn „loftið titra við hugaræsingu
sína og hrifningu, og hita blóðsins koma fram í kinnar sér“, eins og
„eitt stórblað Svía hafði komizt að orði“ um snilldarverkið! Þessi
ummæli stingá mjög í stúf við upplýsingar herra Peter Hallbergs.
En mér fór sem fleirum, að ég lagði trúnað á þann hluta auglýs-
inganna, sem fjallaði um frægðarferil bókarinnar erlendis, og datt
ekki annað í hug en útgefendurnir styddust hér við áreiðanlegar
heimildir og teldu líka virðingu sinni ósamboðið að fara með stað-
leysur einar og blekkingar til að lokka fé út úr íslenzkum lesendum.
Ég vona, að flestir sanngjarnir menn virði mér trúgirnina til vork-
unnar, ekki sízt vegna þess, að mér hafði verið skýrt frá því, að
jafn vafalítill menningarfrömuður og fyrrverandi utanríkisráðherra
íslands, Vilhjálmur Þór, væri einn stærsti hluthafinn í bókaútgáf-
unni Norðri. Ég geri fastlega ráð fyrir, að honum og öðrum eigend-