Tímarit Máls og menningar - 01.12.1945, Side 92

272
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
dæmis í Majdenek, Oswiecim, Buchenvald, Belsen, Dachau o. s. frv.,
þar sem tugmilljónir vopnlausra manna, kvenna og barna voru
pyndaðar og myrtar. Og ég ráðlegg honum að líta í upphafsskýrslur
nefndanna, sem unnið hafa að rannsókn þessara ofboðslegu glæpa,
en umfram allt horfa á kvikmyndir, sem nýlega hafa verið teknar
af sumum manndrápsverksmiðjunum og sýndar víða um heim. Eftir
að hafa séð þær, fellur ný birta, köld, björt og afhjúpandi, yfir
sérhverjar tilslakanir og ívilnanir gagnvart þýzkum nazistum. Hins-
vegar er það eins og hver önnur móðursýki af hvimleiðasta tagi,
þegar hrópað er um misgjörðir, sem eigi að vitja á sænsku þjóðinni
í þriðja og fjórða lið! Mér þætti fróðlegt að heyra, á hvern hátt
refsiaðgerðirnar hafa lýst sér? Kannske þær séu í því fólgnar, að
Svíar eru nú sem óðast að afla sér nýrra markaða og reyna að
tryggja sér með blikandi peninguin þann sess, sem aðrar þjóðir, til
dæmis Norðmenn og Danir, hafa áunnið sér með fórnum og blóði?
Að lokum vildi ég benda herra Peter Hallberg á tvær villur í mál-
flutningi hans, sem stafa að öllum líkindum af misskilningi. 1 ræð-
unni, sem hann samdi handa Guðlaugi Rósinkranz, virðist hann falla
í stafi yfir sálargöfgi og eðallyndi þeirra stjórnmálamanna, miljóna-
mæringa og herforingja í Finnlandi, sem kusu heldur að varpa þjóð
sinni í glötun og neyð en styggja þýzka herrafólkið. Honum er að
sjálfsögðu heimilt að játa þessa einkennilegu trú í framandi landi,
en hitt er dálítið óviðfelldið, að hann skuli jafnframt kappkosta að
varpa hnútum og illindum að Ráðstjórnarríkjunum, sem ekki hafa
sýnt okkur íslendingum annað en fyllstu vinsemd. Það er misskiln-
ingur hjá herra Peter að halda í alvöru, að hann sé fær um að
koma ofan í okkur í annað sinn þeirri mixtúru, sem hafði næstum
því svipt okkur ráði og rænu 1939—40 og skilið síðan eftir höfuð-
verk, iðrun og margskonar vanlíðan, enda er það alls ekki hlutverk
hans sem sendikennara að freista slíkra stórrœða. Sömuleiðis væri
ánægjulegt, ef hann gerði sér Ijóst, að okkur íslendingum þykir
vænt um sænska alþýðu og sænskar bókmenntir í beztu merkingu
þess orðs. A ið höfum dáðst að Tegnér, Fröding, Strindberg, Selmu
Lagerlöf, Heidenstam, Lagerkvist og Gullberg, svo að örfá nöfn séu
nefnd af tugurn. En þar með er ekki sagt, að við getum dáðst að
viðskiptum við Þjóðverja á styrjaldarárunum, eða völdum, áhrifum