Tímarit Máls og menningar - 01.06.1950, Side 76

ILJA EHRENBURG:
Opið bréf til rithöfunda á Vesturlöndum
[Höfundurinn birtir í upphafi bréfsins ávarp það frá friðarráðstefn-
unni í Stokkhólmi sem prentað er í grein hér að framan. Síðan
heldur hann áfram.]
’ Mikill fjöldi rithöfunda frá öllum löndum hefur þegar skrifað undir þetta ávarp.
Eg sný mér til þeirra sem hika, til þeirra sem hvísla að á hak við það leynist
pólitísk herbrögð, til þeirra sem leitazt er við að sannfæra um að friðardúfan minni
á hestinn fræga frá Trójuborg.
Hvers vegna sný ég mér til rithöfundanna? í fyrsta lagi af því að ég er sjálfur
ritliöfundur. Eg veit að rithöfundur þekkir gildi undirskriftar sinnar, hann skilur
að milljónir lesenda heyra til sín og hlusta á sig, honum er ekki nóg að sjá, held-
ur sér hann fyrir, honum er ekki nóg að koma með ummæli og lýsingar, heldur
setur liann fram fyrirmæli og lífsreglur, og á herðum hans hvílir geysimikill
ábyrgðarþungi.
Rithöfundur sem skrifar bók ber ábyrgð á öllum bókum sem skrifaðar hafa
verið á undan honum, hann ber ábyrgð á gervöllum bókmenntafjársjóði veraldar,
hinum miklu verðmætum fyrri alda. Rithöfundur sem lýsir einfaldri mannlegri
ást ber ábyrgð á öllum elskendum veraldar, öllum laufskálum, öllum skemmti-
görðum. Rithöfundur sem talar til manna er ábyrgur gagnvart öllum mönnum.
Getur rithöfundur nú á tímum þagað, dregið sig í hlé, gleymt bömunum, mann-
legri hamingju, gömlum byggingarsteinum, sköpum menningarinnar?
Ég sný mér til rithöfundanna af því að sérhverri undirskrift rithöfundar munu
fylgja þúsundir undirskrifta lesenda hans. Sumir munu ef til vill halda því fram
gegn mér að engin undirskrift geti komið í veg fyrir stríðið, geti varið mann-
kynið. Þessi andmæli virðast mér á lélegum rökum reist og ósamboðin rithöfundi.
Þeir tímar eru löngu liðnir þegar stríð vom háð af einangruðum stéttarhópum.
Ég held ekki að í dag sé hægt að heyja stríð gegn vilja þjóðanna, gegn vilja al-
þýðu manna. Undirskriftirnar undir ávarpinu sem fordæmir kjarnorkuvopn era
ekki einungis pappírsblöð með upptalningu nafna á Ameríkumönnum og Rússum,
Englendingum og Frökkum, Itölum og Pólverjum, Kínverjum og Hindúum. Þess-
ar undirskriftir tákna ákvörðun, vilja, eið sem svarinn er af milljónum og aftur
milljónum manna. Vér vitum að ýmsir fundir stjómmálamanna sem fram hafa
farið allt að þessu hafa ekki leitt til árangurs (ég ætla mér ekki nú að rannsaka
liver beri ábyrgð á því). Vér sjáum að ógnun kjarnorkuvopnsins gegn saklausu
fólki fer sívaxandi. Vér sjáum að háski sem ekki hefur fyrr átt sinn líka ógnar
menningu mannkynsins.