Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1950, Blaðsíða 152

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1950, Blaðsíða 152
142 TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR sósíalisma nú á dögum í raun réttri manngildisatriði, gildir drengskap og hugrekki til að fylgja Jm' sem rnenn vita að er rétt, með öðrum orðum samvizku- spurning til hvers manns hvar sem hann á heima á jörðinni. Þessi samvizkuspurning sem hér er vikið að 6tríðir allríkt á hug Ingjalds Jónssonar, þeirrar persónu sem fer með aðalhlutverkið í bók Agnars Þórðarson- ar, Haninn galar tvisvar. Ingjaldur sem er ungur menntamaður í Reykjavík hef- ur hneigð í sér til kommúnisma og telur sig um skeið fylgja þeirri stefnu, en gefst upp við það og snýst síðan æfur gegn fyrri skoðun sinni. Hann veit þó hún muni sigra, og skólabróðir hans, kommúnistinn Eiður, er sá eini sem hann virðir nokkurs og hann verður ein- att að láta undan fyrir rökum hans. En Ingjaldi bregzt manndómur, og að vísu áður en nokkuð reynir á hann, og leitar uppi átyllur og afsakanir til að hverfa frá skoðun sinni. Agnar lýsir honum sem veikluðum smáborgara sem þorir í hvorugan fótinn að stíga en snýst þó jafnan á sveif með þeim öflum er hann telur í svipinn sterkari, er reikull og huglaus. Bróðir hans er tekið hefur við verzlun af föður þeirra er aftur á móti liarðsvíraður kaupsýslumaður, hiklaus í afstöðu sinni. Ingjaldur hefur að velja milli sannfæringar sinnar um kommún- isma (eða hálf-sannfæringar því að ekki er hann heill í neinu) og þægindalífs í skjóli auðstéttarinnar, og þegar dóttir TÍks útgerðarmanns býður honum hönd sína lætur hann teningunum kastað. En samvizkan áreitir hann svo að hann verður að hervæðast gegn henni og hefna sín á því sem hann var áður og færist í ofsóknar ham: úr hugleysingjan- um verður sjúkur ofstækismaður. Agnar lýsir bezt þessu umskiptingseðli í dæmi því er hann tekur í fyrsta kafla bókar- innar. Ingjaldur er jafn óheill í ást sinni sem stjórnmálum. Þessi skáldsaga Agnars, hin fyrsta er hann hefur gert, dregur eflaust að mörgu leyti upp rétta mynd, þó að sönnu yfir- borðslega, af lífsviðhorfum borgaralegr- ar æsku. Mest dregur úr áhrifum bókar- innar hvað lítið er látið reyna á Ingjald, hve lítil saga gerist og umhverfið er við- burðasnautt þar sem persónurnar hrær- ast, ýmsar hálfgerðir skuggar. Hér er eins og höfundinn sjálfan bresti kjark til átaka og til að kryfja viðfangsefnið djarflega til mergjar. Sagan mun eiga að gerast árin fyrir síðustu heimsstyrj- öld en er rituð 1947 og ber í rauninni einkenni hernámsáranna, hins hvarfl- andi tíðaranda, ístöðuleysis f skoðunum og kæruleysis í athöfnum sem þá komst í tízku. Þrátt fyrir ágalla sem nefndir hafa verið er Haninn galar tvisvar athyglis- verðasta sagan sem hér hefur komið út eftir ungan höfund síðustu árin. Af byrjendabók er hún vel gerð. Höfundur tekur alvarlega á málum og heiðarlega. Hann kann grein á listformi skáldsögu. Sögunni er skipt í stutta kafla er standa saman í góðri heild með nokkurri fjöl- breytni. I upphafskafla bregður höfund- ur upp mynd af sögunni allri og skap- gerðareinkennum höfuðpersónunnar. — Stíll og málfar stendur til bóta, en er á sprettum all-kjammikið og listrænt. Höfundur hefur eftirtektargáfu og frá- sögnin er lifandi; bókin skemmtileg af- lestrar enda þótt maður sakni þar veru- legrar sögu. Þessi fyrsta bók Agnars sýnir að hann er efnilegt skáld og er tilhlökkunarefni að sjá næstu skáld- sögu hans. Kr. E. A.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.