Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1950, Blaðsíða 145

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1950, Blaðsíða 145
VÍGSLA ÞJÓÐLEIKHÚSSINS 135 vel þótt leikið hafi verið síðan á átjándu öld, hún er skilgetið bam okkar aldar. Artöl mætti nefna: Stefanía Guðmunds- dóttir lék fyrsta hlutverk sitt árið 1893, en Leikfélag Reykjavíkur var stofnað 1897, þá er iðnaðarmenn reistu hús sitt við tjömina. En Leikfélagið fór hægt af stað og sýndi aðeins léttvæga söngleika hin fyrstu ár; smám saman urðu leik- aramir samæfðari og samstilltari, þeir settu markið hærra, og þá fyrst verður til leiklist á Islandi í eiginlegri merk- ingu orðsins. Nokkrir mikilhæfir leik- endur störfuðu í hinu merka félagi allt frá fyrstu árum, og má enn líta tvo þess- ara ágætu brautryðjenda á sviði Þjóð- leikhússins, Friðfinn Guðjónsson og Gunnþórunni Halldórsdóttur. I dag er þeirra manna og kvenna með miklu þakklæti minnzt sem fórnuðu leiklist- inni kröftum sínum og tóm6tundum, en hlutu fátt í aðra hönd nema ánægjuna af vel unnu verki; á herðum þeirra stendur leiklist okkar daga. Aldrei hef- ur þróunin verið jafnör sem hin síðustu ár, enda ráðizt í stórbrotin verkefni: „Pétur Gautur“, „Kaupmaðurinn í Fen- eyjum“ og „Hamlet" em okkur í fersku minni. Nýir leikarar bætast stöðugt í hópinn og hljóta menntun í leikskólum utanlands og innan, og þó að margir séu kallaðir en færri útvaldir, skortir ekki trú og áhuga, hreyfingu og líf. Islenzk leiklist stendur á tímamótum. Mikilvægum áfanga er náð, tími kot- ungsháttarins liðinn, og þarf væntanlega ekki lengur að kvarta yfir ónógu oln- bogarúmi, tímaskorti og lélegum ytri að- stæðum. En framtíð Þjóðleikhússins er þó óráðin í mörgu, og mikil ábyrgð og ærinn vandi hvílir á þeim mönnum sem þar eiga að hafa fomstu hin næstu ár; hinu verður ekki að óreyndu trúað að áhorfendur skorti eða þjóðin sýni leik- húsi sínu tómlæti. Það hlýtur að verða -meginstarf leikhússins að kynna íslend- ingum hið bezta úr leikrænum skáld- skap framandi þjóða, bæði sígild verk og nýtízk, „óðalsmerkja Fróni djásn og gull“. En íslenzkt þjóðleikhús þarfnast innlendra leikrita, ef það á ekki að kafna undir nafni, leiklistin getur ekki náð fullum þroska nema hún fái að glíma við þjóðleg viðfangsefni. Leikritin íslenzku em orðin furðumörg, þegar alls er gætt, en það mun sannast sagna að flest séu andvana fædd eða af miklum vanefnum gerð, og muni aðeins fá eiga líf fyrir höndum; þessi sorglega stað- reynd hlaut að koma manni í hug þegar leikhúsið var vígt. Á öðrum tug aldar- innar var mikil framsókn og gróandi í íslenzkri leikritun, en síðan afturför, á síðustu ámm hefur vart komið fram verk sem leikhæft má kalla, þar ríkir auðn og tóm. Er auðsætt að við svo búið má ekki lengur standa, skáldin verða framar öllu að gefa sig að samningu leikrita, enda er þar til frægðar að vinna. Leikritun er vafalaust erfitt starf og krefst mikils sjálfsaga, kunnáttu í dramatískri tækni og helzt nokkurrar þekkingar á starfi leikhúsa; þar em fáir smiðir í fyrsta sinn. Leikhúsið verð- ur að hlúa að skáldunum eftir fremstu getu, og er þó lýðum ljóst að ekki stoðar að sýna stórgölluð verk eða lítilsverfJ, með því er engum greiði gerður og sízt höfundunum sjálfum. En hægt er að kynna skáldunum starf leikhússins,veita þeim aðgang að æfingum, og fræðilegir ráðunautar þess og bókasafn geta orðið þeim að mörgu gagni. Lítið æfingasvið er í þjóðleikhúsinu, og það mætti ef til vill nota til kynningar nýrra leikrita sem nokkuð hefðu til síns ágætis, þótt
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.