Tímarit Máls og menningar - 01.06.1950, Síða 78

63
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
Ég sný mér til yðar, Ernest Hemingway. Þér vitið hve mikils ég met hæfileika
y'ðar, þar sem ég hef áður skrifað um það efni.
Næstum allar bækur yðar hafa verið þýddar á rússneska tungu og eru vel kunn-
ar sovétrússneskum lesendum. Ég sný mér til yðar vegna þess að þér eruð rithöf-
undur sem mér þykir vænt um. Ég hef hitt yður í Madrid þegar hún var umsetin,
þegar glæpamennirnir myrtu refsingarlaust spönsk börn með sprengjum. Þér
voruð sem vonlegt var sárreiður þeim litla hópi manna sem hafði leitt hryllilega
ógæfu yfir spönsku þjóðina. Ég man eftir deginum þegar ítölsku fasistarnir réðust
á Eþjóþíu. Þá skrifuðuð þér grein fulla reiði og hneykslunar. Þér elskuðuð
ítölsku þjóðina, en þér vissuð að fasistarnir sem réðust á Eþjópíu frömdu stór-
glæp.
Þér vissuð enn fremur að á eftir Addis-Abeba mundi Madrid koma, á eftir
Madrid París og London. Margt skilur okkur nú, en ég vil ekki hefja deilur við
yður. Ég sný mér til rithöfundarins Ernests Hemingway sem lifði harmleik Madrid-
borgar: getið þér þagað nú þegar mannhatarar draga ekki einu sinni dul á ætlun
sína að varpa sprengjum og kjarnorkusprengjum á friðsamlegar borgir, á konur
og börn? Nafn yðar getur ekki komizt hjá því að standa undir ávarpi um skil-
yrðislaust bann við kjarnorkuvopninu.
Ég sný mér til yðar, John B. Priestley. Við þekkjumst ekki, en þér sýnduð þá
góðvild að skrifa formála að enskri þýðingu á greinum mínum frá stríðsárunum.
I þessum formála sögðust þér meta þann rithöfund sem „hefði tekið til máls gegn
glæpamönnum stríðsins áður en þeir höfðu framið glæp sinn og reynt með því að
koma í veg fyrir þennan glæp“. Fyrir nokkrum árum komuð þér til Moskvu og
þér hafið vafalaust haft tíma til þess að veita því eftirtekt að lesendur vorir og
leikhúsvinir þekktu yður vel. Þegar ég kom aftur frá París eftir alheimsfriðarþingið,
spurðu sovétborgararnir mig hvort þér hefðuð tekið þátt í starfi voru. Ég vissi
ekki hvernig ég átti að útskýra fyrir þeim fjarveru yðar. I París var mér sagt að
þér hefðuð neitað að koma á þingið vegna þess að þér væruð þreyttur og af því
að þér tryðuð ekki á árangur þess háttar þinga. Ég er líka þreyttur, John B.
Priestley, ég er þreyttur af mörgu: af stríðinu sem ég lvsti í bókinni sem þér
skrifuðuð formálann að og af því stríði sem nú er verið að undirbúa af mönnum
sem ekki hugsa um neitt nema persónulega hagsmuni sfna. Ég er yður fullkom-
lega sammála: það er þægilegra að skrifa skáldsögur og leikrit en að halda ræður
á þingum og fundum. En ég get ekki skotið mér undan ábyrgðinni sem hvílir á
mér gagnvart lesendum mínum, og þó að ég sé líka þreyttur, þá sný ég mér til
yðar. Satt er það að ég get ekki tryggt yður að ávarp vort stöðvi þá sem ala
með sér glæpsamlegar fyrirætlanir, en ég get tryggt yður að ef þér rísið ekki
gegn kjarnorkuvopninu og setjið undirskrift yðar undir ávarp vort, munu hvorki
lesendur yðar í Mosvku né í London og New York fyrirgefa yður það.
[Loks bætir Ehrenburg við þessum niðurlagsorðum:]