Tímarit Máls og menningar - 01.12.1952, Qupperneq 12

218
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
var'ð' stúdent írá menntaskólanum í Reykjavík 1917, kandídat í guð-
fræði 1920, prestur til Grundarþinga í Eyjafirði sama ár, en sagði af
sér prestskap 1931 og fluttist þá suður, og hefur síðan einkum fengizt
við kennslu og ritstörf. En það er ekki ætlun mín að hrósa Gunnari
Benediktssyni fyrir að verða sextugur í haust, því að í sannleika er það
ekkert afrek, þegar menn hafa hlotið jafnsæmilega heilsu og hann og
gætt hófs í hvívetna. Ég veit ekki einu sinni til þess, að liann hafi
nokkru sinni gert minnstu tilraun til þess að spilla heilsu sinni með
dýrum veigum, og upphaf hins sjöunda áratugs ævi sinnar leit hann
öldungis alls gáður, en það er fágætt um menn á svo alvarlegum tíma-
mótum. En að vera borinn í heim árið 1892, hljóta menntun í guð-
fræði, hafa lifað tvær heimsstyrjaldir, fjórar heimskreppur með þeirri,
sem nú geisar, einn Finnagaldur, fjölmargar byltingar, kvænzt tvívegis
og gerzt þar að auki bindindismaður og halda þó allri andlegri heil-
brigði sinni, það er afrek, sem fáir leika eftir Gunnari Benedikts-
syni.
Gunnar elst upp á einhverju helzta gróskuskeiði íslenzks þjóðfélags
og er tuttugu og tveggja ára, þegar syndaflóð heimsstyrjaldarinnar
fyrri skellur yfir. Hann kernur úr foreldra húsum haldinn kirkjulegum
rétttrúnaði og setur sér á unga aldri að gerast kennimaður, en sá ásetn-
ingur er ekki sprottinn af því, að hann ætli að „okra á jarðríki og éta
þar smjör, en jórtra því síðan á hæðum“, heldur vill hann berjast fyrir
því að umbreyta kirkjunni, „svo að hún standi ekki í vegi fyrir þroskun
hins andlega lífs,“ eins og hann kemst að orði. í Játningum segir hann:
„Þegar ég 21 árs er að leggja út á lífsbrautina með ákveðið mark fyrir
augum . . ., þá virðast mér meinsemdir mannlífsins liggja í vanrækslu
þess að ala börn upp í kristilegum anda og kristilegum bróðurkærleika.“
Þess vegna verður „allt samlíf milli heimilismanna, milli nábýla, milli
sveita, milli þjóða, kalt og kærleikslaust. Til þess að bæta úr þessu tók
ég þá ákvörðun að verða prestur og hafa áhrif á þekkingar- og tilfinn-
ingalíf landa minna.“ Þessi stefnuskrá Gunnars er ekkert merkileg í
sjálfu sér, því að margur tápmikill og gáfaður maður um tvítugt fær
aðkenningu af því að vilja vera heiðarlegur og dugandisþjóðfélags-
þegn og bæta heiminn, þótt réttlætiskennd hans sofni brátt og hann
miði síðar þjóðfélagslegar umbætur við persónulegan gróða sinn. Þá
verða réttlætiskröfur og hugsjónir æskuáranna einungis brek óþrosk-