Tímarit Máls og menningar - 01.12.1952, Side 39

TIL AUSTURHEIMS VIL ÉG IIALDA
245
„Parlez vous frangais?44 og gat heldur ekki meira. Skúli rétti upp þrjá
fingur frannni fyrir afgreiðslustúlkunni og sagði: „Píva!“ Það er rúss-
neskt nafn á bjór, sem Skúli hafði, góðu heilli, lært af Rússlandsfara
úti á Islandi.
„Píva,“ endurtók stúlkan með bjartri röddu, vék sér hurt og kom
aftur með þrjár bjórflöskur og þrjú drykkjarglös og setti á horðið fyr-
ir framan okkur, spennti svo tappana af flöskunum og sagði svo eitt-
hvað, sem hefur víst þýtt: Gerið þið svo vel! Síðan gekk hún burtu, en
við upphófum lal saman um framtíð mannkynsins og drukkum pívað.
Austan járntjalds orkar andrúmsloftið þannig á mann, að maður missir
áhugann á hinu liðnu. Þar snúa allir þankar fram.
Gestirnir sáu, að við vorum útlendingar, og þeir hafa áreiðanlega
verið að hugsa: Hverrar þjóðar skyldu þessir vera? Einn gekk til okk-
ar alvarlegur á svip og spurði: „Americans?“ Við hristum höfuð vor
og gáfum frá okkur, þó með snert af skömm í huganum, hljóðið Island.
Þá birti yfir ásýnd spyrjandans, og hann gekk burtu. Helvíli sluppum
við þarna vel við Keflavík, hugsaði ég. En við sluppum ekki alls staðar
við hana austan járntjalds. Að hafa léð land sitt til að drepa fólk, sem
tekur manni vingjarnlega, það lýstur mann anzi einkennilegri tilfinn-
ingu, þegar maður er staddur meðal þessa fólks. Reyndu að hugsa þér,
að þú sért gestur í hýbýlum herra Bjarna Benediktssonar utanríkisráð-
herra og sitjir þar í góðu yfirlæti, en heima í húsi þínu biðu náungar,
sem þú hefur léð vistarverur til þess að svipta hann lífi. Hvernig myndi
þér vera innanbrjósts í hýbýlum utanríkisráðherrans? Fyrir hinni hærri
samvizku er það engu lélegri glæpur að Ijá land sitt til að drepa hundruð
þúsundir manna en að láta af hendi herbergi í því skyni að ráða niður-
lögum eins manns. Máski ert þú fávís maður og trúir því, að þetta sé
gert í góðum tilgangi. En fávísi réttlætir engan glæp, því að fávizkan
er rót allra glæpa.
Þannig hugsaði ég á kránni í Moskva. Svo setti ég í mig karlmennsku
og rétti upp þrjá fingur fyrir framan afgreiðslustúlkuna og sagði:
„Vodka!“
„Vodka,“ anzaði stúlkan með sömu björtu röddinni og kom með
vodkaflösku og þrjú staup og setti þau á borðið og hellti þau full úr
flöskunni. Austan járntjalds voru öll glös helt full, ekki hálffull eins og
vestan tjaldsins. Einn maður gerðist þarna ölvaður og hóf upp alþjóð-