Tímarit Máls og menningar - 01.12.1952, Side 68

274
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
meiri bölvun en efni standa til. Ég lield að íslenzk tunga muni ekki
glatast vegna stuðlaleysis. (En það er ekki hægt aS varast að lesa þá
skoðun út úr áður nefndri grein próf. SigurSar Nordals). Tungan mun
varðveitast með stuðlum eða án stuSIa en ekki vegna stuðla. Hún mun
sennilega glatast ef fólk hættir að lesa íslenzkar hækur, en fólk hættir
ekki að lesa vegna stuðlaskorts né heldur því áfram vegna stuðla. Per-
sónulega hef ég þá trú að Islendingar muni halda áfram að lesa meira
en aðrar þjóðir,1 og jafnvel þó við ættum von á löngu hernámi er-
lendra herja held ég væri ekki ástæða til að örvænta. ÞaS væri jafnvel
ekki ólíklegt að íslendingar lærðu hetur að meta tungu sína og menn-
ingu í andófi gegn áhrifum erlends hernáms.
Nei ég held að það sé ekki stuðlunum að þakka að við höfum varð-
veitt tunguna. Sálmar Gísla hiskups voru ekki slæmur skáldskapur
vegna stuðlaleysis, heldur einfaldlega af því að Gísli hiskup var vont
skáld og kunni ekki íslenzku og fyrirleit kannski íslenzku.2
1 Samt munu þeir sjálfsagt ekki lesa jafnmikið framvegis og að undanförnu. Án
efa mun leiklistin taka við því hlutverki að verða eitt aðalvirki íslenzkrar tungu,
það væri ekki nema rökrétt afleiðing þess að við lifum ekki lengur í bændaþjóð-
félagi.
2 Gísli biskup minnir okkur annars á, að vísu á neikvæðan hátt, að einnig fyrr
hefur verið ort án stuðla á íslenzku. Samt skulu menn ekki láta fordæmi Gísla
hiskups hræða sig. Eg get ekki stillt mig um að vitna í kvæði, sýnu eldra en sálma
Gísla biskups, Tristranskvœði:
„Enga vil ég grœðslu Júggja,'
og sór við trú,
„utan hún Isodd grœði mig,
sú bjarta jrú.“
Löng var leiðin
en gatan var breið,
einatt heyrði hún klukknahljóð
á sinni leið.
Ausin voru J>au moldinni
jljótt og ótt,
sínu megin kirkjunnar
lá ]>á hvort.
Þetta kvæði er ýmist mjög óreglulega stuðlað eða með öllu óstuðlað. Enginn mun
rengja að það er einn hátindurinn í íslenzkri ljóðlist. Það er svo fyllilega viður-
kennt að menn virðast næstum gleyma stuðlaskortinum. Eða skyldi dr. Bjöm Sig-
fússon treystast til að úrskurða þetla kvæði andvana fætt? Mörg fleiri dæmi mætti
telja.