Tímarit Máls og menningar - 01.12.1952, Side 98

304
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
lífskjara er kreppan skollin á í Vestur-Evrópu og hefur hafizt í neyzluvöruiðnað'-
inum.
Þessi lífskjararýmun Vestur-Evrópu verð'ur enn lierari þegar þess er gætt, að
skattgreiðsla almennings í Bretlandi nemur 42% af þjóðartekjunum, en 39% af
þjóðartekjum Frakklands. I Bandaríkjunum nema skattarnir 30% af þjóðartekj-
unum, svo að enn virðist mega seilast dýpra niður í vasa bandarískra skattþegna,
en þó sagði bandarískt blað fyrir nokkru, að í því landi væri nóg á boðstólum af
öllu nema kaupendum.
Samkvæmt brezkum skýrslum keypti brezkur almenningur á fyrra helmingi
þessa árs miðað við síðasta fjórðung ársins 1950: 8% minni matvæli, 30% færri
heimilistæki, 25% færri föt og 27% færri skó.
Sölutregðan hefur þegar orkað bæði á framleiðslumagn og heimsverzlun. Á 2.
ársfjórðungi þessa árs minnkaði framleiðsla baðmullargarns um 50% á Bretlandi
og í Kanada, um 25% í meginlandsríkjum Vestur-Evrópu og um 15% í Banda-
ríkjunum, mið'að við sama tíma árið 1951. Og nú er samdráttur framleiðslunnar
farinn að gera vart við sig í vélaiðnaðinum, í upplagningu skipa og minnkandi
skipasmíðum. Heimsverzlunin minnkaði á fyrra helmingi þessa árs um 2.5 millj-
arða dollara að verðmæti, en um 3% að magni. Þá er ekki lengur um það að
villast, að heimskreppan er lögzt að landi. Þó er einn sólarblettur í heiði: á fyrra
helmingi þessa árs fluttu Bandaríkin út vopn fyrir 1056 milljónir dollara, eða 33%
meira en á sama tíma fyrra árs, og vopnaútflutningur Breta var 42% meiri á sama
tímabili.
En þótt hinar síðasttöldu tölur séu gleðifréttir vopnasmiðjueigendunum, þá eru
þær hinu óbreytta mannkyni áminning um þá liættu, er vofir yfir heiminum.
Bjargvættur kristninnar og menningarinnar trúir ekki aðeins á hervæðinguna sem
þann guð, er geti afstýrt kreppu. Hann trúir á stríðið sem einu lausn á tilveru-
vandamálum sínum. Öll saga Bandaríkjanna síðan styrjöldinni lauk staðfestir þá
fyrirætlun forráðamanna þeirra að draga handamenn sína, og ]iá fyrst og fremst
stórveldi Vestur-Evrópu, út í styrjöld við hin sósíalísku lönd. Bandaríkin hafa
reynt að binda þessi ríki slíkum sáttmálum, hefta þau í slíkri aðstöðu, að þau
verði nauðug viljug að hlýða kallinu, þegar dagskipan Bandaríkjanna verður lesin
yfir þeim. En áður en sú dagskipun verður útgefin þurfa þau að minnsta kosti að
leysa hið þýzka vandamál. Bandaríkin treysta sér ekki í styrjöld við Ráðstjórnar-
ríkin nema með aðstoð Þýzkalands, því að án Þýzkalands verSur yjirleitt ekki háð
Evrópustyrjöld. 1 hinni margslungnu utanríkispólitík Bandaríkjanna er Þýzkaland
mál málanna. Á komandi ári munu úrslit þýzka vandamálsins ráða því, hvort stríð
verður eða friður.