Tímarit Máls og menningar - 01.03.1954, Side 57

UM GARCÍA LORCA
47
Don Cristóbal
takendum í leiknum. í leikbyrjun kemur höfundurinn sjálfur inn á svið-
ið og rabbar við áhorfendur, reynir að komast í sem nánust tengsl við
þá. Hann talar við þá í gamantón um, hvers þeir megi ekki vænta af sér
sem leikritahöfundi og víkur síðan að því, hvernig þeir eigi að fara að
því að njóta leiksins. Hann ymprar á kraftaverkum Krists — sams konar
kraftaverk verða að gerast fyrir augum og í huga leikhúsgests, ef hann
á að hafa full not af leikhúsför. Hann segir, að alls staðar megi greina
andblæ sams konar Ijóðrænnar verðandi og hann sé að túlka.
Hið þriðja af þessum leikritum, Don Cristobal (Re-
tablillo de Don Cristóbal), er stuttur skrípaleikur,
saminn fyrir brúðuleikhús, sýndur í fyrsta skipti í Madrid 1931. Leik-
ritið hefst á stuttu ávarpi til leikhúsgesta, þar sem skýrð er sérstaða
brúðuleikrita. Síðan kemur skáldið inn á sviðið og heldur forspjallinu
áfram, áminnir börnin að vera stillt, konurnar að leggja saman blævængi
sína og ungu stúlkurnar að taka ofan höfuðbúnaðinn, svo að allir geti
séð og heyrt það, sem fram fer. Þegar Skáldið hefur lokið hinum tilætl-
aða formála, skimar það flóttalega í kringum sig og stelst síðan til að
halda áfram: „Ég skal segja ykkur, að ég veit, hvernig rósir lifna og
stjörnur stíga upp úr djúpinu, en . ..“ Lengra kemst Skáldið ekki , þvi
þá kemur Leikhússtjórinn inn, tekur af því orðið og setur ofan í við það
fyrir ofmælgina. Skáldið er auðmjúkt og svarar öllum ávítum tveim orð-
um: „Já, herra“ eða „Nei, herra.“ Þegar Skáldið og Leikhússtjórinn
hafa ræðzt við um stund, hefst leikurinn. Aðalpersónan, Don Cristóbal,
er nýbúin að kaupa sér brúði, Rositu að nafni, og hefur móðir hennar,
skass hið mesta, setið hinum megin við samningaborðið. Hjónabandið
gefst miður vel, því meðan Don Cristóbal sefur, leggur Rosita lag sitt við
allar karlpersónur leiksins. Brátt koma óheppilegustu afleiðingar þessa
hátternis í Ijós — Rosita elur fjórbura. Þá skilst Don Cristóbal, að hann
hefur verið dreginn á tálar. Og þegar tengdamóðir hans ber það blákalt
fram, að hann sé faðir barnanna, er honum loks nóg boðið, og hann ber
kerlingarhróið til bana fyrir vörusvikin!
Þegar García Lorca kom úr Ameríkuförinni 1930.
dvaldist hann um skeið á sveitasetri föður síns, þar
sem flest verk hans eru rituð. Þar fullgerði hann leik-
rit, sem hann hafði byrjað á, meðan hann var á Kúbu, og nefndist það
„Að fimm árum liðnum“ (Asi que pasen cinco anos). Það hefur aldrei
Súrrealistísk
leikrit