Tímarit Máls og menningar - 01.03.1954, Page 122

112
ur hann einnig athugað mikið og skýrir
vel skapgerð þeirra og uppruna.
Formála hefur dr. Finnur Guðmunds-
son ritað, og f jöldamargar ágætar teikn-
ingar eftir höfundinn eru í hókinni.
Yfirleitt er ekki annað hægt en mæla
sterklega með þessari hugðnæmu bók í
fyrirtaks þýðingu dr. Símonar, og vart
held ég að nokkur þykist hafa verið
svikinn þegar hann er búinn að lesa
hana- Ild. St.
írskar fornsögur
ísl. þýðing og inngangur
eftir Hermann Pálsson.
Heimskringla, Rvík 1953.
Encu vil ég spá um vinsældir þessara
ævintýra meðal ísl. lesenda, en vel er til
fundið af Máli og menningu að ráðast í
útgáfu sem þessa. frsk áhrif á menningu
og ætterni íslendinga verða tæplega ve-
fengd, þótt ekki séu fræðimenn á einu
máli um það, hve mikil þau áhrif séu.
Það er því ekki vonum fyrr, að ísl.
fræðimaður tekur sér fyrir hendur að
nema írska tungu og kynna okkur írska
menningu. Ber slíkt að þakka sem vert
er.
Utgefandi gerir í inngangi grein fyrir
aldri og uppruna írskra fornsagna. Eru
þær ævafornar að stofni og taldar rekja
að nokkru upphaf sitt til sannsögulegra
atburða, er gerðust níu öldum fyrir ís-
lands hyggð. Bera þær með sér, að þær
hafa lifað lengi í munnlegri geymd.
Hafa þær glatað þeim sannfræðilega
blæ, sem er aðalsmerki flestra ísl. forn-
sagna. Þess í stað hafa þær fengið á sig
yfirbragð ævintýra og þjóðsagna. Er
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
margt þama um tæran og fagran skáld-
skap. Það lætur að líkum, að mikla
nærfærni og smekk hefur þurft til að
gefa þessum sögum viðeigandi ísl. bún-
ing. Má nefna sem dæmi, að íslenzkuð
eru öll heiti og ömefni, og fæ ég ekki
betur séð en að það hafi víðast hvar
tekizt með ágætum. Yfirleitt er þýðingin
vel gerð og málið víða Ijóðrænt og fag-
urt. Er stfllinn mjög bóklegur sem vera
ber, en þó bregður víða fyrir óbrotnu
talmáli. Mætti það helzt að þýðingunni
finna, að hún er sums staðar óþarflega
fornyrt, en tilsvör á hinn bóginn nokkuð
hversdagsleg, þar sem unnt hefði verið
að ná eðlilegu málfari með dýrara orða-
vali. Gildir þetta þó ekki jafnt um allar
sögurnar og setur alls ekki svip á þýð-
inguna f heild. Er unun að lesa marga
kafla fyrir málfegurðar sakir og hið lið-
aða mál bókarinnar er bæði tígulegt og
skáldlegt.
Eftirförin eftir Díarmíði og Grönju er
lengsta sagan og tekur yfir helming bók-
arinnar. Er það ævintýri þeirrar tegund-
ar, sem oft heillar hugi unglinga á hinu
skáldlega aldursskeiði. Ævintýri Kor-
maks og þáttur af Bala fagurmála em
Ijóðrænar perlur.
Margar kynjaverur getur um í sögum
þessum og margt er furðulegra atburða
eins og í ævintýrum er títt. Hefði að
skaðlausu mátt rita nokkru ýtarlegar í
inngangi um efnivið sagnanna. Er þarna
um mörg forvitnileg efni að ræða. Sam-
anburður á lífsskoðun og siðgæðishug-
myndum írskra og íslenzkra fornbók-
mennta væri einkar fróðlegur. Verður
þess vonandi ekki langt að bíða, að við
fáum meira að heyra um forna írska
menningu og þá kvísl hennar, sem til ís-
lands hefur runnið. / p