Tímarit Máls og menningar - 01.03.1956, Page 92

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
nýstárlegri ljóðform en aðrir. Þess er og
skylt að geta, að Ijóð hans þóttu enganveg-
inn lakari en obbinn af ljóðum hinna. Aft-
ur á móti bar óbundið mál bans þá þegar
ótvíræðan vott um næman smekk og ríka
tilfinningu fyrir margbreytileik orðsins,
svo í merkingu sem hljómi. Þar réði næmi
og mælikvarði Ijóðskáltlsins á það sem jafn-
vel telst fjarskylt hinu Ijóðræna.
Svo liðu ár. Hannes birti nokkrar smá-
sögur og ljóð jöfnum höndum. En þar kom,
að hann hætti með öllu að skrifa sögur.
Þegar „Dymbilvaka" kom út, 1949, og vakti
verðskuldaða athygli, var jafnvel svo kom-
ið, að menn gerðu ekki ráð fyrir því lengur
að Hannes myndi leggja rækt við sögu-
formið framar. Allur þorri manna, sem síð-
an kannast við ljóðskáldið Hannes Sigfús-
son, hefur varla haft hugmynd um, að þessi
sami maður skrifaði á sínum yngri árum
allmargar smásögur og þónokkuð mörg upp-
höf á skáldsögum, sem öll gáfu góð fyrir-
heit þeim sem fengu þar í að hnýsast, enda
þótt þau yrðu aTdrei barn í brók hjá höf-
undi, ýmissa hluta vegna. —- Athugasemd-
inni frá árum ungskáldaklíkunnar hafði nú
náiiast verið snúið við: menn ætluðiist ekki
til þess, að Hannes semdi prósa; hinsvegar
var hann af öllum góðum mönnum hvattur
til að snúa sér eindregið að Ijóðagerð.
Það vakti því ekki litla eftirvæntingu er
það fréttist á s.l. vetri, að Hannes hefði að
nýju tekið til við óbundið mál — og lokið
við skáldsögu. Að vísu fór höfundurinn
sjálfur mjög hógværum orðum um söguna
og kvaðst ekki vera nema í meðallagi
ánægður með hana. Engu að síður mátti
vænta þess, að hún yrði þónokkur viðburð-
ur.
Með tilliti til þess sem að framan getur,
er vafasamt að kalla „Strandið" byrjenda-
verk; og þó er það óneitanlega fyrsta skáld-
verk höfundarins fullgert. Sagan ber fá ein-
kenni viðvanings; hinsvegar vottar hún
bæði hugmyndaflug og tök á efninu, sem
þekktari og reyndari höfundar mættu vera
ánægðir með að geta státað af, margir
hverjir.
Ég las fyrsta kaflann og leizt vel á. í ann-
ari lotu las ég næstu tvo kaflana og fannst
þeir slakir. Ennþá finnst mér þeir vera það,
samanborið við aðra hluta bókarinnar,
enda þótt forsendur þriðja kafla séu mér nú
ljósari en á meðan ég las hann fyrst. — f
öðrum kafla kemur höfundur upp um skort
á þekkingaratriðum, sem jafnan er hvim-
leiður, þó ekki þurfi hann að rýra skáld-
skapargildi verks út af fyrir sig: Ólíklegt
þykir mér, að nokkur Kínverji hugsi til eyj-
ar með nafninu Formósa. Það nafn mun
vera japanskt að uppnina. En til er ey,
sem á kínversku nefnist Taívan, eða eitt-
hvað nálægt því. — Sömuleiðis er óhugs-
andi, að Lí Tsú sé sonur Ló Tsú — nema
kannske launsonur —, þvf samkvæmt þar-
lenzknm sið eru ættarnöfn jafnan höfð fyrst.
Tsú Lí og Tsú I.ó gætu hinsvegar verið
feðgar eða bræður, án þess að hnevksla
nokkurn mann.
f þriðja kaflanum kannaðist ég við gam-
alt skáldsöguefni Hannesar, er komst víst
aldrei öllu lengra — sem betur fer. Enda-
þótt gaman kunni að vera að innskoti þessu
sem sjálfstæðu fyrirbæri, er það tvímæla-
laust til lýta á „Strandinu", skemmir heild-
arsvip sögunnar og glepur fyrir lesandan-
um, en verður ekki nema að litlu leyti til að
skíra myndina af andlegu ásigkomulagi
vitavarðarins, eins og ætlunin hlýtur þó að
vera. Ég held, að Hannes hefði ekki átt að
notfæra sér sitt gamla sögubrot þama, a. m.
k. ekki í jafn sterkri mynd. Auk þess hefði
farið betur á því, að annar og þriðji kafli
hefðu skipt um röð. „Sögu“-kaflinn þar sem
hann er, og eins og hann er, sem einskonar
innskot í lýsingunni á skipverjum, umhverfi
þeirra og uppmna, er eini stóri gallinn á
byggingu bókarinnar. Þetta er þeim mun
82