Tímarit Máls og menningar - 01.07.1957, Page 28

TÍMAKIT MÁLS OG MENNINGAR
uði. Hann hafði meira yndi af því að yrkja
kvæði, synda og liggja í sólbaði en að vera
á snöpum eftir fréttum fyrir Telegraph. Til
að gera sér dagamun lagðist hann stundum
allsnakinn í lítinn bát og lét reka niður
Thames. Þetta háttalag þótti betri borgur-
um Nýju Lundúna í meira lagi undarlegt
svo ekki sé sterkara að orði kveðið.
Enda þótt O’Neill þætti blaðamennska
skemmtilegur starfi fyrir ýmissa hluta sak-
ir, þá vissi hann samt sem áður ekki hvort
hann vildi gera hana að ævistarfi sínu.
Skömmu fyrir jól, 1912, veiktist hann af
berklum, þó ekki mjög hættulega. Fyrir at-
beina föður hans var hann lagður inn á
prýðilegt berklahæli, Gaylordberklahælið
í Waliingford, Connecticut, þar sem hann
var sjúklingur í fimm mánuði. „Það var á
Gaylordhælinu, sem hugur minn fékk fyrst
tækifæri og tóm til þess að átta sig á öllu
því, sem á daga mína hafði drifið fram að
þessu, og meta og melta þau áhrif, sem lífs-
reynsla mín hafði haft á sálarlíf mitt. Þá
hugsaði ég í rauninni í fyrsta skipti á æv-
inni í alvöru um líf mitt, fortíð og framtíð."
Það var líka á Gaylordhælinu, sem 0’ Neill
kynntist fyrst verkum Strindbergs. Ilann
segist hafa orðið gjörbreyttur maður upp
frá því. „Það voru leikrit hans um fram allt,
sem opnuðu mér útsýn yfir hvað nútíma
leiklist gæti orðið og kveiktu ákafa löngun
í brjósti mér til þess að semja sjónleiki.
Áhrifin frá Strindberg eru auðsæ hverjum
þeim, sem kynnist verkum mínum til hlít-
ar.“
Eftir að hann var hrautskráður af hælinu
vorið 1913, bjó hann í Nýju London eitt-
hvað á annað ár. Enda þótt læknar hans
höfðu ráðlagt honum að hvíla sig, var hann
samt sem áðtir ekki iðjulaus, því að hann
ritaði tvö leikrit og ellefu einþáttunga á
þessum tíma. Sennilega hefur hann ekki
verið alls kostar ánægður með árangurinn,
þar sem hann reif ekki einungis leikritin
bæði heldur einnig fimm einþáttunga. Fað-
ir ltans lagði fé af mörkum til að gefa út
fimm af þessum sex einþáttungum, sem eft-
ir voru. I bók þessari, sem 0’ Neill gaf
heitið „Þorsta" eftir einum einþáttungnum,
og nú er orðin sjaldséð og eftirsótt af bóka-
mönnum, eru fyrir utan fyrrnefnt verk, Vet-
urinn, Hættumerki, Þoka og Án ábyrgðar.
Sjötti einþáttungurinn var Á leið austur til
Cardiff. Það byrjar með þessum óþvegnu
orðum: „Hún var að kela við mig! Ég get
svarið það! Kolsvört negragála! 011 löðr-
andi í kókosolíu. — Ég gat ekki þolað
hana, f jandinn hafi það. Andskotans truntan
þín, sagði ég og gaf henni einn á túlann
svo að hún steinlá.“ Annar eins munnsöfn-
uður hafði aldrei fyrr heyrzt á amerísku
sviði, en þetta var þó mjög vægt að orði
kveðið, ef miðað er við það, sem seinna
varð. Þegar öllu er á botninn hvolft, var
þetta ekki annað en bergmál þeirrar raun-
sæju liststefnu, sem 0’ Neill fylgdi í ung-
dæmi sínu.
Tuttugu og sex ára gamall settist ltann
aftur á skólabekk í Harward, þar sem
George Baker gaf ungum og efnilegum
mönnum nýta leiðsögn í leikritun, sem
frægt er orðið. Hann sótti námið af öllu
meira kappi nú en þegar hann var í Prince-
ton, enda mun hugur hafa fylgt máli að
þessu sinni. Einn af bekkjarbræðrum hans
segir að hann hafi verið fríður sýnum, vin-
gjarnlegur í viðmóti, nokkuð óstyrkur á
taugum, feiminn og hlédrægur og injög
áhugasamur um námið. Annar bekkjarbróð-
ir hans, John Wearer að nafni, lýsir honum
á þessa leið: „Hann var gjörólíkur okkur
hinum, sem hlustuðum á aSjinnslur, áminn-
ingar og hvatningarorð prójessorsins aj
heilagri lotningu, en það gerði ekki þessi
jmngbrýndi og hótjyndni sessunautur minn.
Á meðan við sátum grafkyrrir og grajalvar-
legir í sœtum okkar, ók hann sér fram og
ajtur í sœti sínu, ylgdi sig og gretti, og
106