Tímarit Máls og menningar - 01.07.1957, Síða 58

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
mennasta ríki Evrópu vestan Rúss-
lands, vildi hún heiðra minningu
skálds síns með því að reisa honum
myndastyttu. En þrátt fyrir veldi sitt
gat hún hvergi fundið lófastóran
blett í Dónárríkinu til þess að reisa
mynd af skáldi sínu. En á eyjunni
Korfú í Adríahafi átti keisarafrúin
búgarð, sem hún réð ein. Þar lét hún
setja upp styttu af Heine, og liðu svo
stundir fram. Dag einn var Elisabet
myrt af ítölskum anarkista, en af ein-
hverjum orsökum komst Vilhjálmur
II. Þýzkalandskeisari yfir húgarð
keisarafrúarinnar. Þessi mikli Ger-
mani gat auðvitað ekki þolað það,
að Júði og föðurlandssvikari væri
mönnum til augnayndis í garði hans,
og hann varð því alls hugar feginn,
er nokkrir menn frá Hamborg buð-
ust til að taka myndastyttu skáldsins
í sínar vörzlur. Var styttan þá flutt
til Hamborgar.
Það var ætlun þessara Hamborg-
ara að koma styttunni fyrir við fjöl-
förnustu götu Hamborgar, en öld-
ungaráð hinnar miklu hafnarborgar
tók þvert fyrir það. En þá vildi svo
vel til, að maður einn átti einkalóð
við þessa götu og gaf hana undir
styttuna. Og nú gnæfði Heine í reisn
mikilli við götu þeirrar borgar, sem
var hin fagra vagga æskuástar hans
og sorgar.
En dag einn vöknuðu Hamborgar-
ar við vondan draum: myndastytta
Heines hafði verið máluð rauð með
miður kurteislegum áletrunum, auk
þess sem hinir sannþýzku spellvirkj-
ar höfðu gengið örna sinna við fót-
stall skáldsins. Var þá það ráð tekið
að koma styttunni fyrir í opinberum
lystigarði í Hamborg, ekki alltof
fjölförnum, en til þess að afstýra
spellvirkjum voru gerðar grindur
utan um skáldið. Og svo liðu tímar
fram. Nazistar komast til valda í
Þýzkalandi, og allir vissu, hver örlög
mundu bíða styttu skáldsins. Þá réð-
ust nokkrir unnendur Heines í það
að lauma styttunni til Frakklands, og
í smábæ einum á Suður-Frakklandi
fé'kk þessi landflótta myndastvtta
loks hæli og í lystigarði þessa bæjar
stendur Heinrich Heine og hlustar á
hjal franskra barna. Hamborg hefur
nú krafizt þess að fá styttuna aftur,
en Frakkar vilja ekki sleppa henni, og
er þetta nú komið í mál. — Já, hvað
er skáldlegt hugarflug í samanburði
við veruleikann?
Landflótta var Heine bæði í lífi og
dauða. Og því miður virðist hann
enn vera landflótta í ættlandi sínu.
Það verður að segja sannleikann
eins og hann er: Heine er ekki ást-
sæll meðal Þjóðverja, hvorki í vestri
né austri. Prófessor Wolfheimer drap
á þetta atriði og reyndi að útskýra
það bókmenntalega: Heine hefði
ekki orkað á þýzka Ijóðlist síðustu
áratuga vegna þess að liann væri
ekki nógu nýtízkulegur. Um kvöldið
gekk ég til próf. Wolfheimers með
136