Tímarit Máls og menningar - 01.07.1957, Síða 109

UMSAGNIR UM BÆKUR
lenzku máli. Það heitir á íslenzku: leik-
stjóri. Þá er orði'ð „tónsmíðahöfundur" (bls.
73) óþarfasmíð, meðan til er orðið tónskáld.
Einnig er erfitt að átta sig á, hvers vegna
þýðandi notar orð eins og „dagsdaglega"
(bls. 83), þar sem „daglega" myndi nægja.
Ekki hefur þeim, er þetta ritar, tekizt að
átta sig á því, hvaða störf það kunni að vera
við leikhús, sem þýðandi kallar „knapa-
störf“ (bls. 88). „... upplifðu það,“ segir á
bls. 137. Einhvemtíma hefði slíkt verið kall-
að danska. Á sömu bls. segir ennfremur:
„Leikur minn á fyrstu sýningunni var líka
„ósvikinn krampi“, eins og það heitir á
leikaramáli." Ég er hræddur um að þýðandi
sé þarna farinn að tala „leikaramál", sem
íslenzkir leikarar (a. m. k.) skilji ekki. Á
bls. 154 talar þýðandi um leikskóla, þegar
átt er við leiklistarskóla. Orðið „leikskóli"
hefur fengið aðra merking í íslenzku, eins
og flestum mun kunnugt. Á bls. 169 talar
þýðandi um „leikstjóra og leiðbeinendur".
Islendingum mun erfitt að átta sig á mis-
mun þessa tvenns, því hér mun það venju-
lega tákna eitt og hið sama.
Þótt hér hafi verið tínt nokkuð til, sem
betur hefði mátt fara, má segja að þýðingin
sé góð, eftir því sem dæmt verður án saman-
hurðar. Myndir og vandaður frágangur
auka gildi bókarinnar. Þessi bók sameinar
það að vera hverjum skynsömum lesanda
kærkomið lestrarefni, unnendum leiklistar
sérlegur fengur og nemendum Thalíu
Mímisbrunnur. Ævar R. Kvaran.
Jón Rafnsson:
Vor í verum
Utgef.: Heimskringla.
OR í verum heitir nýja bókin eftir hann
Jón Rafnsson, og það er sannarlega
sannnefni. Bókin er þrungin vori, ekki fyrst
og fremst rómantísku vori með blómaangan
og fuglasöng, engin nóttlaus voraldarveröld,
en í gegnum síður hennar er furðuvíðsýni,
þeim sem augu hafa að sjá og þrá að
skyggnast undir yfirborð hlutanna. Enn
þöktu fannbreiður íslenzka mannheima, en
það var leysing í lofti, og gróskumikil jörð
kom undan klaka.
Bókin er kafli úr þjóðarsögu í formi per-
sónulegra minninga. Forsjónin er Jóni
Rafnssyni svo hliðholl, að hún tekur hann
sautján ára unglinginn við hönd sér og ark-
ar með hann vestan úr Breiðafjarðarbyggð-
um snögga ferð til Reykjavíkur til að lofa
honum að anda að sér lofti höfuðstaðarins
á lokaskeiði sjómannaverkfallsins 1916,
fyrstu átakanna milli verkalýðs og borgara-
stéttar á Islandi, sem sögur fara af. Þá tek-
ur að líða að því, að þessi ungi maður fari
út í heiminn í alvöru til að neyta síns
brauðs í sveita síns andlitis. Sjórinn gerist
bújörð hans og hann kemur víða við í ver-
stöðum um landið, svo sem sjómanna er
háttur, úr Breiðafirði í Eyjar, úr Eyjum til
Norðfjarðar og þaðan til Eyja á ný. Hvar-
vetna ríkja þær sömu aðstæður, sem ollu
sjómannaverkfallinu 1916, vinnandi fólk
fann sig knúið til harðrar baráttu til að
hefja sig af stigi hungurtilveru. Höfundur
er þátttakandi þeirra stéttarátaka, sem eiga
sér stað á 3. og 4. tugi aldarinnar og hann
segir frá. Kemur þar það tvennt til, að starf
hans liggur á sviði vaknandi verkalýðshreyf-
ingar, þar sem hugir voru reifir til baráttu,
og hann ýmist stoð eða valdur þess, að
verkamenn rétta hökin og sýndu, að þeirra
var einnig valdið, er þeir vildu það við hafa.
I bókinni er sagt frá fjölda átaka í sam-
bandi við verkföll, fjöldafundi, kröfugöng-
ur, flugrit og verkbönn víðsvegar um land,
því að víðar kom Jón við sögu en þar sem
hann átti lögheimili hverju sinni. Bæðivar,
að maðurinn var ekki sporlatur og auk þess
óspart hvattur af baráttubræðrum sínum
nær og fjær að koma á vettvang, þar sem í
187