Tímarit Máls og menningar - 01.07.1964, Qupperneq 44

Tímarit Máls og menningar
meS hæstlaunuðu starfsmönnum á
lögreglustjóraskrifstofunni strax, er
liann tók þar til verka. Hann varS þá
þegar gjaldkeri og hafSi jafnframt á
hendi skrifstofustjórn, þó aS hann
héti ekki skrifstofustj óri fyrr en
seinna.
„Hann hafSi . . . fult vald á höfuS-
túngum Evrópu,“ segir Halldór um
málakunnáttu Erlends. Hér er full-
djúpt difiS í árinni eins og víSar i
þessum kapítula. HöfuStungur Ev-
rópu munu þá sem enn hafa veriS
taldar enska, franska og þýzka, jafn-
vel spænska og rússneska. Tvö þess-
ara mála, ensku og þýzku, las Erlend-
ur, ég held fullum fetum. í frönsku
gat hann flotaS sér. Hinar höfuStung-
ur álfunnar las hann ekki. En aS hafa
fullt vald á útlendu máli, til þess þarf
svolítiS meira en aS geta lesiS þaS
sér aS gagni. ÞaS er taliS af mál-
fróSum mönnum, og segir sig reynd-
ar sjálft, aS fullkomiS vald hafi maS-
ur ekki á erlendri tungu, fyrr en hann
geti lesiS hana, talaS og ritaS af svip-
aSri leikni og næmi og þeir, sem
tunguna eiga aS móSurmáli.
Þennan vanda virSist prófessor
Otto Jespersen hafa skiliS. Sá há-
lærSi enskufræSingur fann vald sitt
á engelsku ekki öruggara en svo, aS
handrit sín á því máli fekk hann
lærSa Englendinga til aS lesa, áSur
en þau fóru í prent, segir hann sjálf-
ur. Og einhvern grun um þessa erfiS-
leika hefur Sveinbjörn Egilsson haft,
sá mikli málsnillingur. Hann var eitt
sinn spurSur, hve mörg mál hann
gæti talaS. Hann svaraSi: „ASeins ís-
lenzku.“ Þó mundi maSur halda, aS
hann hefSi getaS bjargaS sér í þýzku
og latínu, aS ekki sé talaS um dönsku,
eftir fimm ára nám viS Hafnarhá-
skóla. En þaS er auSsætt, aS hann
telur sig ekki kunna aS tala útlent
mál, nema þaS sé honum álíka tiltækt
og móSurmál hans.
ÞaS er því síSur en svo Erlendi til
minnkunar, þó aS leiSrétt sé sú lok-
leysa, til þess aS hafa þaS, sem sann-
ara er, aS hann hefSi haft fullt vald á
höfuStungum Evrópu, eins og hér er
komiS staSreyndum, þýzku og ensku,
hafandi aldrei komiS til Þýzkalands
né enskumælandi þjóSa. En vald hans
á þýzku og ensku náSi þaS langt, aS
hann las þær sér aS fullu gagni, og
hann gat stautaS sig fram úr léttri
frönsku.
V
Þá kemur klausa um huggöfgun
Erlends: „SíSar mun hann hafa mót-
ast af austrænni göfgun hugans í
samræmi viS sérstakar greinar yoga,
eftilvill helst Kharmayoga, sem ind-
verskir meistarar höfSu þá gert heyr-
inkunna á Vesturlöndum.“
Allt hljómar þetta í mínum eyrum
sem rödd úr ókunnum heimi. Ég varS
þess ekki var, aS Erlendur mótaSist
af austrænni speki, en játa þó, aS þaS
getur oft veriS erfitt aS grafast fyrir
þær uppsprettur, sem átt hafa hlut-
154