Tímarit Máls og menningar - 01.07.1964, Page 71

Og tíminn og vatnið
Renna veglaust til þurrðar
Inn í vitund mín sjálfs
Þetta kvœði er leikur að þrennu:
tímanum, vatninu og vitund skálds-
ins. í hverju erindi eru þessi þrjú at-
riði tengd á einhvern hátt. í fyrsta
erindi er tíminn borinn saman við
vatnið, og síðan vatnið við vitundina.
Hér er vatnið ásinn í samanburðin-
um. í öðru erindi er tíminn aðalat-
riðið; tíminn er eins og mynd sem er
máluð af vatninu og skáldinu. í síð-
asta erindi er vitundin miðpunktur-
inn. Tíminn og vatnið hverfa inn í
hana.
Efnið er semsé þrískipt, hvert er-
indi tekur eitt efnisatriði til meðferð-
ar og fullyrðir eitthvað um það með
hinum tveimur. Formið er líka þrí-
skipt, og hvert erindi endar á rím-
orði. Svo er hvert erindi þrískipt, og
hefur hvert vísuorð sinn stuðul (eða
höfuðstaf). Og þegar búið er að raða
tíma, vatni og vitund á þessa þrjá
vegu, endar kvæðið á rímorði fyrsta
erindis. Allt hefur runnið til þurrðar
inn í vitund skáldsins og það er gefið
til kynna að allt sé komið í kring með
því að endurtaka fyrsta rímorðið.
Ég hugsa, að það sé fánýtt að fara
út í heimspekilegar vangaveltur um
hugmyndirnar í þessu kvæði. Við
gætum rætt fram og aftur um strauma
og framrás, tímaskynjun og undirvit-
und, en það yrði helzti fátæklegt í
samanburði við kvæðið. Styrkur
,Tíminn og vatniS' í nýju Ijósi
kvæðisins er einmitt það, að hið ríg-
neglda form sannfærir okkur um
skyldleika sem er kannske alls ekki
til.
Þessi sérkennilegi háttur á eftir að
koma oftar fyrir, og ég ætla að skíra
hann upp til hægðarauka. Ég kalla
hann að gamni mínu 32 (þrír í öðru
veldi).
2
Gagnsæjum vængjum
Flýgur vatnið til baka
Gegn viðnámi sínu
Ilið rauðgula hnoða
Sem rennur á undan mér
Fylgir engri átt
Handan blóðþyrstra vara
Hins brennandi efnis
Vex blóm dauðans
A homréttum fleti
Milli hringsins og keilunnar
Vex hið hvíta blóm dauðans
Fyrsta erindi virðist vel geta verið
byrjunin á nýju kvæði undir 32. Hér
er eitthvað bogið við framrás vatns-
ins. Það er engu líkara en það renni
upp í móti. Annað erindi byrjar nógu
sakleysislega, en þriðja vísuorð kem-
ur manni á óvart. Það vantar höfuð-
staf. Maður býst við að hitta fyrir
sér sterkt samhljóð, r, en línan lætur
undan í sérhljóðum, og hugsunin í
henni er neikvæð. Hér er straumur
tímans truflaður. Hið rauðgula
hnoða minnir á sólina, og sólin er
hin endanlega klukka jarðarinnar.
181