Tímarit Máls og menningar - 01.07.1964, Blaðsíða 90

Erlend tímarit
TT'Á erlend tímarit um menningarmál
-*- munu vera í meiri metum hér á landi
en enska tímaritið Encounter,1 enda virðist
það vera útbreitt af meiri árvekni en flest
önnur tímarit af svipuðu tagi. Ófáir fallega
hugsandi menn, sem eru hátt hafnir yfir alla
pólitík, munu líta svo á að Encounter sé að
vísu ekki alveg jrítt við pólitík, en pólitík
ritsins sé þó að minnsta kosti ekki „flokks-
pólitík“, og það sé alveg áreiðanlega „heið-
arlegt“ í afstöðu sinni og málflutningi.
Þetta álit virðist jafnvel ríkja hjá sumum
þeim sem hafa skömm á stríðsmennsku
„Frjálsrar menningar".
Encounter er semsé eitt þeirra rita sem
hefur „Frjálsa menningu“ — The Congress
for Cultural Freedom — að bakhjarli. Sam-
tök þau hófu starfsemi sina um 1950, en
meðal helztu forvígismanna þeirra voru
Koestler og Melvin Laslty. Hlutverk þessa
félagsskapar var strax í upphafi ákveðið
það að berjast gegn áhrifum alþjóðakomm-
únismans meðal menntamanna, og fyrrver-
andi kommúnistar hafa reyndar látið mikið
á sér bera í þeirri baráttu (t. d. Stephen
Spender, Koestler, Ignacio Silone osfrv) við
hlið „slunginna íhaldsmanna og uppgef-
inna frjálslyndismanna“ eins og C. Wright
Mills komst að orði í grein sem hann skrif-
aði skömmu fyrir andlát sitt um þetta fyrir-
bœri vestrœnnar menningarbaráttu.
„Frjáls menning“ hefur borizt mikið á
þau ár sem hún hefur starfað, styður beint
eða óbeint að útgáfu timarita í mörgum
löndum, og hefur á að skipa fœrum mönn-
um til þeirrar útgáfustarfsemi, þ. á. m. ýms-
1 Ritstjórar: Steplien Spender og Melvin
Lasky.
um sérfrœðingum um austur-evrópsk og
austur-asíatísk málefni. Meðal þessara tíma-
rita má, auk Encounter, nefna: Preuves
(París), Der Monat (Þýzkalandi), Forum
(Vín), Tempo presente (Róm), Perspektiv
(Kaupmannahöfn), Kulturkontakt (Stokk-
hólmi), Examen (Mexico), og í London eru
einnig gejin út tímaritin Survey og The
China Quarterly sérstaklega helguð austur-
evrópskum og kínverskum málefnum.
Tímaritið Encounter varð tíu ára í fyrra,
og var þá gefið út í sýnisbók úrval úr þess-
um tíu jyrstu árgöngum, Encounters. Af því
tilefni ritaði Conor Cruise O’Brien, — ír-
inn sem varð frœgur fyrir mótmœli sín gegn
afskiptum Breta af Kongó 1961, þegar hann
var þar herstjóri Sameinuðu þjóðanna, —
grein um frelsishugsjón tímaritsins í Neiv
Statesman. Greinin er hnittileg lýsing helztu
einkennanna á menningarbaráttu „Frjálsr-
ar menningar“, og fer hér á eftir í lauslegri
þýðingu.
Gagnrýnandinn byrjar á að tilgreina fá-
einar sctningar úr innganginum að sýnis-
bókinni, en hann er eftir Sir Denis Brogan:
„Engum hefði dottið í hug fyrir 1914 eða
1917 að' þeir tímar gætu komið aS gagn-
merkt tímarit hefði að höfuðviðfangsefni
að lýsa tilræðum stórveldis við öryggi og at-
hafnafrelsi Bretlands og Bandaríkja Norð-
ur-Ameríku, sem langalengi höfðu verið ó-
hult fyrir erlendum ógnunum. Encounter
hefur frá upphafi verið baráttumálgagn.
Það hefur verið hlutverk þess að andæfa
„svikum hinna skriftlærðu"2 ... Slíkt rit,
- Með þessum orðum er vísað til frægrar
bókar eftir franska rithöfundinn Julien
200