Tímarit Máls og menningar - 01.07.1964, Qupperneq 82

Umsagnir um bækur
Blómin í ánni
ÁAR bækur liafa ýtt eins rækilega við
samvizku minni og þessi saga.1
Ég sagði „ýtt“, en hvers vegna það? Af
því að inn í hana fléttast einhver stærsti
glæpur mannkynsins og afleiðingar hans:
sprengjuvarpið á Hírósímu 6. ágúst 1945,
sem vér erum öll meðsek í, svo lengi sem
vér ekki tökum afstöðu til og vinnum gegn
þeim óverjandi glæp, sem allar styrjaldir
eru, einkum þó á vorri öld, eftir að kjarn-
orkan var leyst úr læðingi, hvert eftir því
sem ítrustu kraftar vorir og ástæður fram-
ast leyfa.
Aðalfólk sögunnar er lítil, japönsk fjöl-
skylda í Hírósímu: húsbóndinn, Fúmíó;
kona hans, Júka-san; tvö börn þeirra;
yngri systir frúarinnar, Óhatsú; og Banda-
ríkjamaður, sem býr hjá hjónunum. Allt
þetta fólk hefur annaðhvort orðið fyrir
ósköpum helsprengjunnar beinlínis eða á-
hrif hennar hafa orkað á það sem reiðar-
slag, nema hvort tveggja væri. Móðir systr-
anna, er mest segir frá, hefur kastað sér
logandi út í ána, sem rennur gegnum borg-
ina, á örlagastundinni miklu og dáið sam-
stundis. Yngri dóttirin, þá kombarn, varð
líka fyrir geislun, en lifði, og er nú orðin
gjafvaxta, fögur mær, þegar sagan gerist,
heitbundin efnilegum, ungum manni, og
hamingjan virðist brosa við þeim. En for-
eldrar hans banna þeim að eigast, því að
hún hefur við geislun af völdum sprengj-
1 Edita Morris: Blómin í ánni, saga frá
Hírósímu. Þórarinn Guðnason íslenzkaði.
Mál og menning, 1963.
unnar verið brennimerkt dauðanum. Hún
var dæmd til að fæða af sér vansköpuð og
spillt afkvæmi. Unnustinn býðst að vísu
til að kvænast henni gegn vilja foreldra
sinna. En hún getur ekki tekið því boði og
hverfur, enginn veit hvert. Fúmíó, eigin-
maðurinn, varð einnig fyrir geislun, veslast
smám saman upp og deyr þjáningafullum
dauða í sögulok. Eftir stendur ekkjan
unga, Júka-san, með bömin sín tvö; móð-
ur, eiginmanni og systur svipt af orsökum
sprengjunnar fyrr og sfðar, þungum harmi
lostin. Hún á að vísu einn vin, sem skilur
hana, unga, bandaríska leigjandann, vin,
sem við kynnin af öllum þessum hörmung-
um, hefur til fullnustu skilið, hve óbætan-
legan glæp landar hans drýgðu 6. ágúst
1945. Og hann er einráðinn í að bæta fyrir
þetta mikla brot á guðs og manna lögum,
að svo miklu leyti sem í hans valdi stendur,
með því að gerast læknir, eins og faðir
hans var, og neita allri þátttöku í styrjöld-
um.
Inn í líf þessara sannkölluðu söguhetja,
sem eru svo ríkar af skammærri hamingju,
siðfágun, ljúfsárri fegurð, sorg og kvöl,
fléttast undariegt sambland af þjáningum
annarra píslarvotta helsprengjunnar, ásamt
glæpsamlegri gróðafíkn og harðstjórn húsa-
braskara og hjúskaparmiðlara, sem eru
blóðsugur í mannsmynd, andstæða fórnfýsi,
hjartagæzku og ástúðar þess góða fólks, er
sagan einkum greinir frá. Lýsingin á hverju
smáatviki er gerð af dæmafáum næmleik,
sem ekki er á færi neins karlmanns, ein-
ungis mikillar listaÁonu, er gengið hefur
í harðan skóla. Hver persóna er mörkuð
192