Tímarit Máls og menningar - 01.11.1964, Qupperneq 13

ÞaS var á æskuárum
inni. Ekki máttum við stíga þá hröðu
dansa, sem þá voru vinsælastir. Þetta
bann var mjög illa þokkað, þótt því
fylgdi góð meining. Aðeins einu sinni
á ári máttum við halda dansleik, sem
sé á Oskudaginn. Þá gekk nú mikið
á. Við dönsuðum tízkudansinn Char-
leston eins og lífið ætti að leysa. Allt-
af annað slagið vorum við að reyna
að stelast til að dansa en slíkt gekk
illa, því að músíkin kom oftast upp
um okkur. En unga fólkið hafði á-
huga fyrir fleiru en dansmúsík. Ung-
ur píanóleikari, Gunnar Sigurgeirs-
son, hafði fengið leyfi yfirlæknis til
þess að leika á píanóið í dagstofunni
þegar hann vildi. Iðulega heyrðist þá
dunandi píanóleikur, létt klassísk
músík og jafnvel sónötur Beelhovens.
Mikill hluti þess fólks, sem þarna var
samankomið, hafði sjaldan eða aldrei
fengið tækifæri til þess að hlusta á
vandaða hljómlist fyrr en hér. Síðla
dags, þegar við áttum að vera á
göngu, en höfðum í þess stað sezt að
úti á túni fyrir framan galopna dag-
stofugluggana, þá heyrðum við
hljómkviður Beethovens berast út í
síðsumarsrökkrið. Þá færðist kyrrð
og ró yfir þennan ærslafulla hóp af
ungu, ástleitnu fólki. Við horfðum
yfir svart og úfið hraunið, austur til
hlíðanna, þar sem stjörnur himins
speglast í auðmjúkum vötnum. Okk-
ur fannst sem við hefðum hækkað í
gildi, þar sem við máttum sitja hér
í rökkrinu og hlusta á svona göfuga
tónlist. Slík forréttindi voru á þessum
árum nær eingöngu veitt efnuðu fólki
og þeim sem gátu siglt til útlanda.
Almenningur hafði þá lítt vanizt tón-
leikum. Lærðir snillingar, sem stöku
sinnum komu fram opinberlega,
kvörtuðu og sögðu aðsóknina lélega
hjá sér, á borð við þá hylli sem ó-
lærðir viðvaningar gátu notið. Þjóð-
in var rétt að byrja að læra af sinum
beztu listamönnum að njóta þess un-
aðar, sem hægt er að hafa af sígildri
tónlist.
Senn var komið haust. Veru minni
á hælinu var að verða lokið. Ég gekk
á milli manna til þess að kveðja.
„Komið þér nú aldrei hingað aftur“,
sagði Sigurður Magnússon prófessor
með föðurlegri glettni. Helgi læknir
Ingvarsson brosti samþykkjandi. Mér
varð undarlega við. Auðvitað ætlaði
ég aldrei að koma hingað aftur.
Þetta var heillaósk læknanna til mín.
Ég horfði á þessa tvo menn, sem mér
var farið að þykja svo fjarska vænt
um. Og mér varð allt í einu ljós sú
staðreynd, að héðan langaði mig
ekki að fara. Árferði var erfitt. Basl
og atvinnuleysi var algengt. Að vísu
mátti hver prísa sig sælan, sem hlotið
hafði næga heilsu, til þess að geta
farið burt frá Vífilsstöðum. En hælið
gaf mörgum tækifæri til sjálfsmennt-
unar á ýmsum sviðum. í rauninni
gat veran þar stundum líkst dvöl á
lýðháskóla. Þarna var gott bókasafn,
fjöldi vel gefins fólks úr öllum lands-
219