Tímarit Máls og menningar - 01.11.1964, Blaðsíða 24

Timarit Máls og menningar
Venjulega stóð potturinn á miðju borði, hvert okkar teygði sig í hann,
greip handfylli, hristi vatnið af smælkinu og lét á borðið við sinn disk. Þrjár
hýðishrúgur mynduðust og stækkuðu þegar á leið matmálstímann. Að honum
loknum var skylduverk mitt að fara vandlega gegnum hrúgurnar í leit að
frávillingum, okkur gat yfirsézt eitt eða annað ber, það fékk kálfurinn en
hundurinn hýðið.
Amma greip kartöflurnar með fingrunum, kreisti, saug innan úr hýðinu
og skóf varirnar á eftir með bakka hnífsins, en afi lúsaðist við að hýða, sem
var seinaverk, en gat rétt sjálfum sér um kennt. Hann vildi ekki tileinka sér
borðsiði ömmu, sem ég lærði fljótlega. Af þeim sökum var helzt að leita frá-
villinga í hrúgunni við diskinn hans, ömmu yfirsást aldrei. Hann var hroð-
virkur, gekk illa að mat og sjaldan lagði hann á sig að skafa utan af beini
eða bora í merg.
Að lokum missti hann stj órn á skapinu, greip báðum lúkum í kartöfluhaug-
inn og sletti yfir hausinn á hundræflinum, sem lá geispandi við borðfótinn.
Timdu þá að selja ekki allar kartöflurnar á haustin, sagði amma útundan
sér.
Smælki er fullgott í ykkur, hvæsti hann svo neftóbaksóhreinindin komu í
gorkúlum fram um nefið.
í dag geturðu fitað vembilinn á guðsorði, hélt hann áfram.
Hann þreif diskana með matnum út úr höndunum á okkur, hvolfdi af þeim
í kartöflusoðið og tók pottinn með sér.
Hann ætlar að henda mat í kálfinn, sagði ég furðu lostin, þegar hann var
farinn.
Nei, góða mín, hann tímir ekki að setja átmat fyrir kálfinn, þótt hann fái
sama smælkið og við, bara úr annarri tunnu.
Við risum á fætur, smugum með grautarpottinn inn í kolakompu og átum
kalda brauðsúpu í flýti svo hann stæði okkur ekki að sælkerahætti. Amma
var undirförul, síhrædd og lifði í stöðugum þrælsótta við reiði afa.
Bæði tvö voru skrattanum nízkari og tímdu varla að éta skítinn undan
nöglunum á sér.
Leitaðu afa þinn uppi, sagði hún. Hann getur fyrirfarið sér í geðillsku.
Ég hljóp í ofboði niður í græna skúrinn. Fólk hengdi sig þar oft af ein-
tómri geðillsku, þegar ég var ung. Skúr þessi stóð framarlega á sjávarbakk-
anum. Fram eftir sumri stóð hann auður og því hægt um vik, en var annars
notaður sem heyhlaða. A vetrum var hann fullur af heyi upp að bitum og
engin leið að bregða um þá snöru, fólk varð því að notast við sjóinn, fylla
230