Tímarit Máls og menningar - 01.12.1971, Síða 79

Bréf til ímyndaðs leikskálds
ástæða til að telja leikskáldskap vandkenndari en aðrar námsgreinar. Hann er
að vísu vandkenndari heldur en lestur, skrift og reikningur, en þetta eru und-
irstöðugreinar. Leikskáldskapur er fyrir þá, sem eru lengra komnir og á fram-
haldsstigi í hvaða grein sem er, verða nemendur að vinna að mestu leyti
sjálfstætt. Mergurinn málsins er sá, að þótt kennari kunni ef til vill á þessu
stigi að skipta sér minna af nemendum, getur tilsögn hans engu að síður ver-
ið mikils virði og jafnvel stundum bráðnauðsynleg. Þjálfari sundmanna
stingur sér ekki í laugina til að stýra limum manna sinna. Sálkönnuður gríp-
ur ekki fram í fyrir sjúklingi sínum í öðru hverju orði ... I stuttu máli sagt,
útiloka ég ekki þann möguleika, að leikskáld geti haft gagn af kennara.
Þér segið, að vina yðar, sem telur, að hægt sé að kenna leikskáldskap
bæti því við, að í reyndinni sé það aldrei gert. Það eina, sem ég er hér ósáttur
við, er orðið „aldrei“. Ég skal fallast á, að flest fræðsla í leikskáldskap sé
gagnslaus, ef þér viljið fallast á, að flest fræðsla í öllu öðru sé gagnslaus.
Wáttúran er sögð bruðlsöm, en ef miða má við listina að kenna, bruðla aðr-
ar listir jafnvei mun meira. Ollum þessum vinnustundum í kennslustofu, sem
eytt er til einskis eða ef til vill til þess, sem er verra en ekkert þ. e. til rang-
fræðslu, sem síðar er heynt að ráða hót á, ef þess er annars nokkur kostur.
Þetta er þeim mun raunalegra, ef börnin, sem verið er að rangfræða eru ekki
fávitar! Æskuorka rennur gegnum skóla okkar eins og vatnsorka, sem ekki
er nýtt. Arum tækifæra á milli níu og nitján er sóiundað í það að gera nem-
endur félagsiynda eða sinnaða, og nú upp á síðkastið hefur félagshyggjan
leitt til félagsieiða og hann aftur til samíélagshaturs, sem öðru nafni nefn-
ast giæpir. Hvernig getur nokkur trúað á menntun, þegar fræðslufrömuðir
haia ekkert skárra iram að færa en skeifiieg dæmi um viti til varnaðar?
En ég þarf tæpiega að segja yður í hvíiíkum ólestri fræðslumál okkar eru?
Þér, sem eruð, þegar öliu er á botninn hvoift, menntaður maður. Eða stendur
menntun yðar í vegi fyrir því, að þér sjáið ástandið í fræðslumálum okkar
í jainskýru ijósi og aiit annað? Hvernig hafið þér eytt síðustu tíu árum? í
æðri greinar, skyldi ég ætia, þar sem bréi yðar ber vott um vanrækslu á óæðri
greinum, einkum máiiræði, setningaskipan, framsetningu svo ekki sé minnzt
á stíi. Þér getið ekki skrifað ensku. Þér hafið í hyggju að skrifa leikrit, en
þér getið ekki skrifað ensku, og yður virðist ekki þykja þetta neitt mótsagna-
kennt. Þér eruð vís til að segja mér, að það sé aiitaf hægt að læra ensku sé
það endiiega nauðsyniegt og að í fyrsta lagi séu ieikrit ekki skrifuð á máli
Shakespeares heldur á óhefluðu almúgamáli og í öðru lagi er eiginlega ekki
rétt að segja, að leikrit séu skrifuð, þau eru byggð eða gerð. Leiksmiður
269