Tímarit Máls og menningar - 01.09.1978, Blaðsíða 51

Erindi um lífið „hinumegirí'
framtíðarinnar, og því stöndum við svo vakandi vörð um frelsi þess, að
skyldu foreldrarnir af einhverjum ástæðum verða því til byrði — en slíkt
gerist iðulega á umbrotatímum, í styrjöld, kreppu eða við byltingu — þá
má það afneita foreldrunum eins og ekkert hafi í skorist. Jafnvel fóstrið í
móðurkviði getur látið í ljós þá frómu ósk að það vilji ekki fæðast, og er
þá orðið við henni. Að vísu er enn verið með fordóma gagnvart þeim börn-
um sem gerast föðurmorðingjar, en sálfræðin með óstöðvandi útskýringar-
flóði sínu er langt komin með að draga þau að landi, og mér sýnist að hjá
okkur, hinumegin, nálgist sú tíð óðfluga að þjóðfélagið semji frið við þau
með tvíhliða frjálsu samkomulagi og setji það skilyrði eitt, að föðurmorð-
ingjarnir gangi í eina sæng með mæðrum sínum.
Kæru tilheyrendur, hjá okkur í útlandinu hefur fólkið vissulega eitthvað
til að lifa fyrir! I heimkynni frelsisins er lífið sem sætur strengleikur eða
iðandi glaumur. I lágum kofa og hárri höll, í leiguhjöllum og á aðals-
setrum, í hellisskútum, klaustrum og katakombum, inni í skógi og úti á
engi, uppi í hlíðum Alpafjalla og úti við ysta haf, í skýsköfum jafnt sem
bíslögum, í sandbyljum eyðimarkanna og hringiðum fellibyljanna, eða í
snauðasta gistiherbergi eða dimmustu dýflissu, eða í móttökusal forsetans
eða í forugri skotgröf, — alls staðar er maðurinn jafn frjáls og óháður,
enda höfum við valið okkur stað að vel íhuguðu máli, og séum við leið á
hlutskiptinu, getum við á svipstundu kosið okkur betra, haft vistaskipti,
fengið letigarð í staðinn fyrir betrunarhús, hóruhús í staðinn fyrir vinnu-
konukompu, já og ekki kostar það nema eitt augnakast, þá hefur hóruhúsið
umbreyst í aðalsmannssvítu, eða öfugt.
Kæru tilheyrendur, hjá okkur hinumegin eru verkaskiptin í þjóðfélag-
inu sannkallað meistarastykki umgengnislistarinnar. Hver og einn situr í
sjálfvöldu sæti og tekur út þær þjáningar sem hann vill helst, það er að
segja þær sem veita honum mestan unað. I beinu hlutfalli við frelsið er
vald okkar einnig án afmörkunar, það leiðir af sjálfu. Sumir beita vald-
inu til að skipa fyrir, sumir hagnýta sér það til að hlýða. Hvort tveggja til-
brigðið hefur sína ástríðufullu fylgismenn, og þeir dragast hver að öðrum
eins og kisa að mjólkurskálinni. Eg bið yður, tilheyrendur mínir, að líta
ekki á það sem blint föðurlandsofstæki af minni hálfu þegar ég segi, með
hæfilegum fyrirvara þó, að þeir geti alls ekki hver án annars verið. Þræll-
inn kemst ekki af húsbóndalaus, nægar heimildir vitna um það. Alþýðan
getur ekki á heilli sér tekið án ráðandi stéttar hvers tíma, og gildir það
gagnkvæmt. Landeigandalaus má leiguliðinn sín einskis, og án leiguliðans
269