Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1978, Blaðsíða 80

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1978, Blaðsíða 80
Timarit Máls og menningar Alltaf helvítis steypa og aldrei friður. (sagði Nonni) Láttu engan lifandi mann heyra til þín, ávítaði konan. Þetta gæti borizt út um bæina og þú alls staðar útilokaður frá vinnu. Nú er lika að hugsa um framtíðina. (130) (Innskot mitt.) Móðirin sýnir drengnum algert skilningsleysi með því að fela verðlauna- bókina hans, sem hún telur einungis koma illu orði á hann, og reynir að fá smið, sem er við vinnu á heimilinu, til að taka drenginn í steypuflokk — með því að klofa yfir hinn fyrrnefnda og sýna honum upp undir sig. En tilræðið misheppnast, því bókvit og „gáturugl" drengsins fara í taug- arnar á smiðnum. Drengurinn er „ómenni“ í hans augum. En þó ekki hafi tekist að koma drengnum í vinnu í þetta skiptið, er þó Ijóst af kúgunaraðferðum þeim sem foreldrarnir beita hann, að þau hætta ekki við svo búið. Allt útlit er fyrir að Nonni verði að lúta í lægra haldi fyrir ofríki foreldranna. Þrátt fyrir þetta svarta útlit finnst mér röklegt að kalla söguna af Nonna vísi að andófi, því bersýnilegt er að hann hefur gert sér grein fyrir (í gegn- um bækur) að heimurinn er annað og meira en sú „kringlótta vömb“ sem foreldrar hans lifa í. Um Ilionskviðu segir hann: „Hún er um sterka karla og bardaga (...) en það segir ekkert um bókina sjálfa.“ (127) Og hann sér í gegnum sýndarmennsku fullorðna fólksins sem þykist oft hafa lesið Ilionskviðu. Hann veit líka að til eru fleiri merkir höfundar en Laxness. 4. NIÐURSTAÐA Höfuðandstæðurnar í lífi persóna bókarinnar eru fátækt annars vegar, en velmegun og gróði hins vegar. Séð frá sjónarhóli þeirra leiða heiðarleg Iaunavinna og menntun til fátæktar, þ. e. eru lítils metnar á vogarskálum peningagræðginnar. Einstaklingsframtakið, einkum undir verndarvæng Kanans og allt það pot og brask sem því fylgja, leiða hins vegar til vel- megunar og gróða. En eins og túlkun mín hefur vonandi leitt í ljós, þá horfa þessi mál öðru vísi við höfundi bókarinnar. Svo ég vitni til einkunnarorðanna hér að framan, þá álítur hann að höfundar skrifi ekki af drápsfýsn, heldur að önnur félagsleg og andleg öfl beri þá áfram, „samrunnin frumstæðri og aldrei skilgreinanlegri þörf einstaklingsins til að endurbæta og skapa“. — Fyrir utan að vera skemmtilegar aflestrar, finnast mér bækur Guðbergs 298
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.