Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1978, Blaðsíða 104

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1978, Blaðsíða 104
Tímarit Máls og menningar manns á mati mínu á sögninni. Auk áður tilgreindra orða segir hann „næsta hæpið að gera ráð fyrir heimatilbúnum hugmyndum einum“ í þessu sambandi. Samlcvæmt þessum tilvitnunum á ég að hafa talið draumsöguna raunsanna, landnámsmaðurinn hafi í upphafi sagt drauminn. I ritgerð minni kallaði ég umrædda frásögn „munnmæli“ og „þjóðsögu“ (sjá t. d. bls. 24—25), en tók öngva ábyrgð á uppruna hennar eða sann- indum. Þá staðhæfingu að mann dreymi draum er ekki tilefni til að rengja í sjálfu sér en hitt sé fjarri mér að setja jafnaðarmerki milli sannfræði og draumsagnar sem gengið hefur í munnmælum, e. t. v. í 300 ár. Ritgerð minni var ætlað að sýna fram á hið gagnstæða. Gægist ekki hér fram misskilningur eða vanskilningur á eðli munnmæla, ættaður frá íslenska skólanum? Peter Hallberg, sem í bók sinni um Islendingasögur 1956 hafði talið Hrafnkötluritgerð Nordals helstu stefnumörkun íslenska skólans, er í rit- dómi sínum heldur fár gagnvart röksemdafærslu minni um uppruna sög- unnar. Samt viðurkennir hann að Nordal hafi tekið of djúpt í árinni með staðhæfingunni frægu: „Aðalviðburðirnir, sem Hrafnkatla segir frá, hafa aldrei gerst.“ A hinn bóginn telur hann að við Hofmann höfum „engan veginn sannað hið gagnstæða: að aðalviðburðir Hrafnkels sögu hafi átt sér stað í veruleikanum eitthvað svipað því sem sagan greinir frá, eða að höf- undurinn hafi smíðað þessa atburði úr arfsögnum“ (bls. 378). Það skaðar ekki að geta þess að ég var nú aldrei að reyna að sanna hið fyrrnefnda! Um hið síðarnefnda verður að meta rök mín, t. a. m. að sagan fari ekki í bága við Landnámabók á þann hátt sem Nordal hugði, að sagan hefði getað gerst í dalnum, að augljósar sagnvillur hennar séu ónýt röksemd gegn munnmælasögum sem efniviði, að munnmælin um Freyfaxa hefðu verið ómissandi fyrir söguheildina o. s. frv. En þetta reynir Hallberg lítt eða ekki. I ritgerð minni sýndi ég fram á að áðurnefnd staðhæfing Nordals væri byggð á margvíslegum misskilningi, m. a. af því að hún hvíldi ekki á nægilegri rannsókn, hefði m. ö. o. ekki verið sönnuð. Hrafnkels saga er staðreynd eins og Hallberg tekur réttilega fram og þykist vera sönn eins fyndu framtíðarstað sinn. Meðal þeirra eru ýmsir helstu fyrirmenn landnámsins og forfeður hinna voldugustu ætta síðar, svo sem Ingólfur Arnarson, Orlygur og Þórður skeggi Hrappssynir, Skalla-Grímur, Þórólfur Mostrarskegg, Ingimund- ur gamli, Helgi magri, Hrollaugur Rögnvaldsson. Hvað sem hæft hefur verið í slíkum sögnum þá er líklegt að niðjarnir, sem óðulin sám, hafi haldið þeim á loft og þær síðan þróast sem munnmæli. 322
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.