Tímarit Máls og menningar - 01.09.1978, Blaðsíða 112

Ttmarit Máls og menningar
(bls. 53—54). Atvinnustéttirnar sex eru
skýrgreindar á bls. 35.
Könnun á menntun feðra og mæðra
rannsóknarbarnanna sýnir mikinn mun
á dvöl kynjanna við skólanám. Sex a. h.
feðranna og fimm a. h. mæðranna hafa
notið hinnar lögboðnu barnafræðslu
einnar, en tæpur þriðjungur feðra og
rúmur helmingur mæðra luku skólanámi
sínu nálægt 16 ára aldri. A mennta-
skólastigi er munur á skólasókn kynj-
anna miklu minni og 20% feðranna og
tæp 14% mæðranna luku háskólanámi.
Höfundar hafa kannað og sett fram í
töflum eða línuritum, hvernig þessi
munur í skólamenntun kynjanna kem-
ur fram hjá hverri atvinnustétt um sig.
Auðsætt er að ungmenni, sem hlutu að-
eins lögboðna barnafræðslu, hafa átt
örðugt með að fá upptöku í atvinnu-
stéttir, sem kröfðust sérstakrar faglegrar
menntunar, svo sem löggiltar iðngrein-
ar eða hjúkrun. Menntunarskortur hindr-
ar almennt framgang upp í betur meg-
andi atvinnustéttir, þó að sérstæðir
hæfileikar hefji margan einstakling yfir
allar slíkar torfærur. Starfsstéttir 3 og 5
standa opnar fólki með mjög breytilega
menntun. Þær hafa fram á síðustu ára-
tugi ekki sett fram almennar, ófrávíkj-
anlegar menntunarkröfur, en þjálfa fólk
sitt í starfi. í atvinnustétt 4 hafa feður
fyrrgreinds barnahóps aflað sér meiri
menntunar en mæðurnar. Líklega veldur
tæknileg fagmenntun mestu um yfir-
burði þeirra. Sjötta atvinnustétt lauk há-
skólanámi og tryggði sér starfsréttindi í
samræmi við það. Karlar völdu þar
lengra og kröfuharðara nám en konur,
en sú skipting er þó ekki skýr, skörun
allmikil.
Til þess að aftra misskilningi er rétt
að geta þess, að hér ræðir um skóla-
menntun fólks, sem allt var fulltíða eða
miðaldra, þegar fyrrgreindar rannsóknir
á börnum þess voru gerðar, 1965—66.
Aðstaða þess til menntunar var því stór-
um óhagstæðari en sú, sem börnum og
ungiingum stendur nú til boða.
Þessari breyttu afstöðu lýsa bókarhöf-
undar nánar með því að bera menntun-
arstig feðra og mæðra rannsóknarbarn-
anna saman við þá atvinnustétt, sem afar
þeirra tilheyrðu. Þeir fjalla um þetta í
töflum 18—21 og lesmálsskýringum
þar að lútandi. Við getum áætlað að
afarnir hafi lifað bernsku sína á tveim-
ur fyrsm tugum aldarinnar. Ut úr sam-
anburði þessum má því lesa merkan
kafla í menntunarsögu þjóðarinnar, en
aðeins fárra atriða verður getið hér. Af
576 föðuröfum í 1. stétt veittu 47%
sonum sínum aðeins barnafræðslu, tæp
50% dreifðust á millistig, en 4.2% náðu
upp í háskóla. Af 42 föðuröfum í 6.
stétt létu 9.5% sonum sínum nægja
barnafræðsluna, en 47.6% komu þeim
gegnum háskólanám. Allmiklu óhag-
stæðari hlutföll koma fram milli starfs-
stéttar móðurafa og menntunar dætra
Streymi milli stétta
Atvinnustétt 1 2 3 4 5 6
UPp,ϒmijgwt Afturhvarf 0.00 1.00 1.78 2.53 3.12 3.12
0.37 0.44 0.32 0.26 0.05 0.00
330