Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1978, Qupperneq 104

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1978, Qupperneq 104
Tímarit Máls og menningar manns á mati mínu á sögninni. Auk áður tilgreindra orða segir hann „næsta hæpið að gera ráð fyrir heimatilbúnum hugmyndum einum“ í þessu sambandi. Samlcvæmt þessum tilvitnunum á ég að hafa talið draumsöguna raunsanna, landnámsmaðurinn hafi í upphafi sagt drauminn. I ritgerð minni kallaði ég umrædda frásögn „munnmæli“ og „þjóðsögu“ (sjá t. d. bls. 24—25), en tók öngva ábyrgð á uppruna hennar eða sann- indum. Þá staðhæfingu að mann dreymi draum er ekki tilefni til að rengja í sjálfu sér en hitt sé fjarri mér að setja jafnaðarmerki milli sannfræði og draumsagnar sem gengið hefur í munnmælum, e. t. v. í 300 ár. Ritgerð minni var ætlað að sýna fram á hið gagnstæða. Gægist ekki hér fram misskilningur eða vanskilningur á eðli munnmæla, ættaður frá íslenska skólanum? Peter Hallberg, sem í bók sinni um Islendingasögur 1956 hafði talið Hrafnkötluritgerð Nordals helstu stefnumörkun íslenska skólans, er í rit- dómi sínum heldur fár gagnvart röksemdafærslu minni um uppruna sög- unnar. Samt viðurkennir hann að Nordal hafi tekið of djúpt í árinni með staðhæfingunni frægu: „Aðalviðburðirnir, sem Hrafnkatla segir frá, hafa aldrei gerst.“ A hinn bóginn telur hann að við Hofmann höfum „engan veginn sannað hið gagnstæða: að aðalviðburðir Hrafnkels sögu hafi átt sér stað í veruleikanum eitthvað svipað því sem sagan greinir frá, eða að höf- undurinn hafi smíðað þessa atburði úr arfsögnum“ (bls. 378). Það skaðar ekki að geta þess að ég var nú aldrei að reyna að sanna hið fyrrnefnda! Um hið síðarnefnda verður að meta rök mín, t. a. m. að sagan fari ekki í bága við Landnámabók á þann hátt sem Nordal hugði, að sagan hefði getað gerst í dalnum, að augljósar sagnvillur hennar séu ónýt röksemd gegn munnmælasögum sem efniviði, að munnmælin um Freyfaxa hefðu verið ómissandi fyrir söguheildina o. s. frv. En þetta reynir Hallberg lítt eða ekki. I ritgerð minni sýndi ég fram á að áðurnefnd staðhæfing Nordals væri byggð á margvíslegum misskilningi, m. a. af því að hún hvíldi ekki á nægilegri rannsókn, hefði m. ö. o. ekki verið sönnuð. Hrafnkels saga er staðreynd eins og Hallberg tekur réttilega fram og þykist vera sönn eins fyndu framtíðarstað sinn. Meðal þeirra eru ýmsir helstu fyrirmenn landnámsins og forfeður hinna voldugustu ætta síðar, svo sem Ingólfur Arnarson, Orlygur og Þórður skeggi Hrappssynir, Skalla-Grímur, Þórólfur Mostrarskegg, Ingimund- ur gamli, Helgi magri, Hrollaugur Rögnvaldsson. Hvað sem hæft hefur verið í slíkum sögnum þá er líklegt að niðjarnir, sem óðulin sám, hafi haldið þeim á loft og þær síðan þróast sem munnmæli. 322
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.