Tímarit Máls og menningar - 01.12.1978, Page 59

Bcskur og „kellingabcekur“
En hvað er hitt? Það kynni þó aldrei að vera að ein og ein kerlingarbók
væri ekki með öllu marklaus?
Sama ár birtist merkileg yfirlýsing um kvennabókmenntir í elsta og
virðulegasta bókmenntatímariti þjóðarinnar, Skírm, og er það í ritdómi
Gunnars Sveinssonar um Púnkt á skökkum stað eftir Jakobínu Sigurðar-
dóttur.20 Bergmál kerlingabókaumræðunnar endurómar í inngangsorðun-
um:
Það er bjargföst skoðun undirritaðs, að hér á landi finni of margar konur
hjá sér köllun til ritstarfa í hlutfalli við hinar útvöldu. Þótt oft megi brosa
að kvennabókmenntum okkar, er samt hitt tíðara, að gremjan nái yfirhend-
inni. Þess vegna verður ánægjan þeim mun meiri í þau skipti, sem bækur
kvenrithöfundanna reynast framar vonum. Og það hefur einmitt gerzt við
lestur bókar Jakobínu Sigurðardóttur, Púnktur á skökkum stað.
Hér mætti m. a. spyrja, við hverja ritdómarinn á þegar hann tekur svo
til orða, að oft megi brosa að bókmenntum eftir konur. Hverjir eru þessir
sjálfskipuðu brosendur? Yarla þó konurnar sjálfar eða almennir lesendur
bókanna? Nákvæmlega helmingnum af ritdómnum um Jakobínu er varið
til að úthúða öðrum kvenrithöfundum, og honum lýkur á nokkrum vel
völdum orðum þeim öllum til varnaðar:
Væri betur, að þessi bók Jakobínu yrði ekki aðeins henni sjálfri hvatning
til meiri átaka, heldur og ýmsum kynsystrum hennar áminning um að vanda
bemr vinnubrögð sín eða trúa að öðrum kosti eldinum fyrir framleiðslu
sinni.
Kerlingabókatalið myndar einnig umgjörð að ritdómi Heimis Pálssonar
um Dcegurvísu eftir Jakobínu Sigurðardóttur, sem birtist í Mími árið
1966,2 7 og byrjar svo:
Þegar ingimarsk-helga ádeilan bergmálar milli fjalkbrúna og lágsveitir
flæðir í kaf í kellingabókum, er hinum hógværari röddum hætt.
í lokin er ekki laust við að Heimir sneiði að þeim kerlingabókamönnum
með því að setja andstæðurnar kerling og skáld fram á alltof áberandi hátt:
Hafi einhver efazt um það hingað til, að Jakobína Sigurðardóttir væri
skáld, e. t. v. haldið, að hún væri kelling, bið ég þann hinn sama að taka
álit sitt til endurskoðunar.
í Íslendíngaspjalli sem út kom árið 1967 ræðir Halldór Laxness á ein-
um stað um þær Guðrúnu Arnadóttur frá Lundi (sem hann reyndar segir
Jónsdóttur) og Ingibjörgu Sigurðardóttur. Skilgreining hans á verkum
389