Tímarit Máls og menningar - 01.12.1978, Qupperneq 90

'Tímarit Máls og menningar
efnunum okkar bæði íslensku og sögu, hópurinn var hress, uns við urðum
fyrir reiðarslaginu. A 3ja í jólum lést Knúmr skólastjóri af slysförum,
hin glaða kennarastofa okkar var lömuð og menntaskólinn hmndi og til-
vonandi stúdentaefni dreifðust, en því kappi hafði verið hleypt í fólkið
að allir komust leiðar sinnar.
Hvaða bragða sem leitað var tókst hvorki að hemja vöxt Reykjavíkur
né stúdentafjöldann. A ámnum 1915—24 útskrifuðust um 30 stúdentar
á ári frá MR, en aðrir menntaskólar voru þá ekki til hér á landi. Næsta
áramg urðu þeir rúmlega 40 á ári og komust upp í 42 áramginn fyrir
1940. Arið 1944 komst tala íslenskra nýstúdenta hins vegar upp í 100
í fyrsta sinn. Islenskt samfélag gekk úr skorðum á flestum sviðum á ámm
heimsstyrjaldarinnar síðari, og gamli Menntaskólinn í Reykjavík sprakk
utan af æskulýðnum. Þetta æruverðuga hús við Lækjargömna hefur langar
smndir verið skömmtunarstjóri á æðri mennrnn á þessu landi. Gagnfræða-
skólinn, tveir neðsm bekkirnir, vom teknir af honum til þess að fleiri
gæm smndað nám í lærdómsdeildinni.
Menn höfðu fengist við búskap í Menntaskólanum fyrr á árum. Einn
æruverðugur kennari var nefndur skítalykt af nemendum, af því að þeir
trúðu því að hann kæmi beint úr fjósinu í tíma. Nú, á fimmta áratug
mttugusm aldar, var fjósið innréttað til kennslu ásamt fleiri útihúsum
og viðbyggingum, en ekki mátti efna til nýrrar stofnunar. Islendingar eru
miklir íhaldsmenn af guði gerðir eins og eyjaskeggjum er títt, hvar í flokki
sem þeir standa.
A 7. áratug aldarinnar ruddust fram á sjónarsviðið í löndum álfunnar
nýjar kynslóðir, sem höfðu litla reynslu af kreppum og styrjaldarfargani
og gerðu hærri kröfur en áður höfðu heyrst frá hinum ráðsetm háskóla-
borgumm. Nú risu skólar, sem átm að vera öðm vísi en gamlar stofnanir
fámennisveldisins, og afmælisbarnið í dag varð ólíkt þeim menntaskólum
sem hér þekkmst, áður en það kom í heiminn. Með tilkomu Hamrahlíðar-
skólans var stómm áfanga náð á þeirri braut að gera stúdentsmenntun á
íslandi almenna en ekki forréttindi, hve lengi sem það á eftir að standa.
Við reisum skóla til þess að afla okkur þekkingar og sigrast á fúski og
fátækt. Við erum orðnir borgarbúar hér á Islandi og byggjum sérhæft
velferðarsamfélag þótt sérhæfingin standi ekki djúpum rómm á ýmsum
sviðum. Sérhæfingunni geta hins vegar fylgt dæmalaus leiðindi og andleg
fátækt. Stundum finnst mér sem það hljóti að vera orðið bráðnauðsynlegt
að stofna afþreyingarráðuneyti til þess að hafa ofan af fyrir fullorðnu fólki,
420