Tímarit Máls og menningar - 01.07.1980, Síða 66

Tímarit Máls og menningar
mennsku og hreysti að draga þjóðarverðmætin úr sjó. Og þegar heim kemur
bíður þeirra hið ljúfa líf: kvennafans og dýrar veigar. Allt er þetta ævintýri líkast,
einsog við þekkjum úr Landleguvalsinum sívinsæla (texti Núma Þorbergssonar
við lagjónatans Olafssonar):
Forðum var verandi á vertíð í Eyjunum.
Víst er það svona enn.
Þarna var indælis úrval af meyjunum
og álitlegir menn.
Alltaf í landlegum liðu fljótt næturnar
við leiki söng og skál.
Þar Adamssynimir og Evudæturnar
áttu sin leyndarmál.
Allt tungutakið undirstrikar slétta og fellda mynd goðsagnarinnar, þar sem
tíminn stendur í stað. Hið eilífa og óbreytanlega kemur vel fram í orða-
notkuninni forðum, enn, alltaf. Einnig hafa orðin Adamssynimir, Evudcetumar
ákveðinn merkingarauka (konnótasjón), sem er óbreytanlegt eðli mannsins.
Síðan segir frá því þegar sjómennirnir fara „ánægðir til hafs úr höfn
.. ,/gleymnir á meyjanna nöfn“.
Það eru ákveðnir þættir sjómannalífsins sem þagað er um í dægurlaga-
textunum. Neikvæðar hliðar eins og vinnuálagið eru sjaldan nefndar nema þá
til að undirstrika óþreyju sjómannsins eftir einhvers konar umbun fyrir erfiðið í
landi. Kjarabarátta, slæmur aðbúnaður, langur vinnutími — slíkt er nánast
aldrei nefnt á nafn. Orsakanna fyrir þessu er sjálfsagt m. a. að leita í viðteknum
hugmyndum um hlutverk slíkra laga. Þeim er ætlað að vera fólki til afþreyingar
og sú afþreying virðist oftar en ekki leita til fundar við óminnishegrann. Reynt
er að má út úr vitundinni óþægileg svið tilverunnar eða skapa jafnvægi úr
andstæðum. I texta Kristjáns frá Djúpalæk við Sjómannavals Svavars
Benediktssonar er að vísu ekki dregið úr því að kalt og stormasamt sé á
sjónum, en hins vegar sé það ekki siður sjómanna að hafa mörg orð um
slíkt:
Það gefur á bátinn við Grænland
og gustar um sigluna kalt,
en togarasjómanni tamast það er
að tala sem minnst um það allt.
188