Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.12.1984, Page 8

Tímarit Máls og menningar - 01.12.1984, Page 8
Tímarit Máls og menningar Þau urðu örlög saudosismans að hann varð tilfinningasemi og væmni að bráð. Sömu örlög hljóta aðrar stefnur, jafnvel harðsoðnasta raunsæisstefna lýkur ævinni í leikhúsum þar sem öreigalýðurinn er farðaður „á réttan hátt“ af faglærðum mönnum í að elska hann. Eðli þjóða er þannig, og þess vegna er rétt andlit þeirra fremur að finna í væmni þeirra en vitsmunum. Angurværð og þrá aldamótanna vöktu uppreisnarkennd í brjósti portú- gölsku þjóðarinnar, um áratugaskeið var hún í stöðugum byltingarham. Skáldin kveiktu það sem kallað er „eldmóður" í brjósti aflanna sem standa við þröskuld valdhafanna og eru ákveðin að hertaka hallir þeirra og hreiðra þar um sig. Og almenningur sem á ekkert nema hina eilífu von og hefur engu að tapa, hann fylgir, þótt hann sé ekki haldinn sérstökum eldmóði heldur óljósri þrá og heiftinni sem hið snauða líf vekur í brjósti fátæklings- ins. Það var þess vegna að árið 1910 var gerð bylting í Portúgal og með henni lauk völdum Bragansafjölskyldunnar, uppreisnarmenn útrýmdu henni bók- staflega, til þess að öruggt væri að hún sneri aldrei aftur á valdastól. Ljóðlist Pascoais vakti að miklu leyti sælulandsþrána, henni fylgir líkam- legt ofbeldi og grimmd, og honum fylgdu ótal lærisveinar, miklu háværari en hann sem hvarf stöðugt inn í gullnari aftanmóðu en lærisveinarnir gusuðust niður í lífsins táradal í ljóðrænni sjálfsupphafningu uns Salazar tók við öngþveitinu og völdum. Þá sannaðist það að betra er að hafa guðina á himnum en geta séð þá í heimalandinu. Lýðveldisstjórn tók við af konungsættinni, en brátt varð frelsið og lýðræðið að vettvangi hugmyndafræði af ýmsu tagi sem fann engan farveg til framtíðarinnar og fylltist lýjandi og letjandi mótsögnum bæði á hinu andlega og efnahagssviðinu. Jafn skjótt hófust hinir sígildu efnahagsörðug- leikar sem leiða til nýs ófrelsis. Byltingunni hafði verið tekið með jafn miklum fögnuði og almenningur reyndist síðan vera ófær um að leysa þjóðarvandann, en um stund blómgað- ist andlegt líf í landinu, einkum á sviði bókmennta og tónlistar. I raun varð landið um árabil aldingarður fegurðar, lista og löngunar til að lifa mannsæmandi lífi sem hinar ytri aðstæður eins og heimsstyrjöldin fyrri og innri rök og lögmál, vangeta við að horfast í augu við veruleikann fremur en óskhyggju og drauma, gerðu að ófrjórri formstefnu kirkju, kreddu og fátæktar í lokin. Auk hinna almennu hræringa sem frelsið vekur gætti dýpri átaka á sviði menningarinnar, og þá á bókmenntasviðinu, í þremur tímaritum sem stofn- uð voru hvert á fætur öðru. Hið fyrsta var Örninn árið 1910 og aðstandend- ur þess kváðu það vera málsvara allra sem hygðust taka þátt í endurreisn þjóðarinnar. Endurreisnin átti að fara fram með „lúsítönskum hætti“ en 478
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.