Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.12.1984, Page 34

Tímarit Máls og menningar - 01.12.1984, Page 34
Farið fljótt yfir portúgalskan nútímaskáldskap í lausu máli Hér verður ekki reynt að fara yfir sögu portúgalskrar skáldsagnagerðar, heldur reynt að gera grein fyrir stoðum nútímasagnagerðar, á hvaða hug- myndum rithöfundarnir hafa reist verk sín, og við hvernig aðstæður. Með því að lýsa sagnagerðinni innan frá ætti ytra borð hennar að vera nokkurn veginn ljóst. Ohætt er að fullyrða að tuttugasta öldin hafi verið með ýmsum hætti eins konar gullöld portúgalskra bókmennta. Það á jafnt við um skáldskap í bundnu og óbundnu máli. I stað hinna tiltölulega fáu stórskálda, einkum rithöfunda, sem einkenndu öldina á undan með hugmyndum sínum, eins og til að mynda Eca de Queiros og Castelo Branco, þusti fram á ritvöllinn, næstum strax við aldamótin, fjöldi skálda sem orti í bundnu máli, lausu eða hvort tveggja. Að vera hvort tveggja sagnamaður og ljóðskáld er algengt meðal portúgalskra skálda, þótt ég hafi valið í yfirlit mitt annað hvort ljóð skáldanna eða sögur. Ekki er rúm til að birta sýnishorn af hvoru tveggja. Undantekningu geri ég þó með Torga, sökum þess hvað hann er marghliða í skáldskapnum. Fjöldi þeirra sem stunduðu bókmenntir jókst ekki einvörðungu heldur opnaðist hugarfar þjóðarinnar um aldamótin, með svipuðum hætti og gerðist hjá öðrum þjóðum sem ekki þekktu iðnbyltinguna, og bók- menntirnar tengdust bókmenntastefnum og arfi annarra bókmennta landa Evrópu. Nú hætti að vera til hinn einstaki heimsborgari í hugsun, maðurinn sem mótaði og hafði, á vissan hátt, einokun á sviði lista. Skáldin urðu að meira eða minna leyti heimsborgarar á sínu sviði. Við innrás gróskunnar jókst fjölbreytni í efnisvali, smíði verkanna eða gerð varð alþjóðlegri, án þess þau glötuðu séreinkennum sínum, hinni portúgölsku hugsun, hegðun, eða þau hættu að lýsa og fjalla um samfélagið og stöðu einstaklinganna innan þess. Með víðsýni skerptu skáldin nærsýnina, vegna þess að ef skáld eru ekki nærsýn á þjóð sína, og á vissan hátt afturhaldssöm, þá geta þau heldur ekki verið víðsýn. Skáldskapurinn sprettur af hinu einstaka og úr spori móti hinu algilda. Hið einstaka eða hvatinn er oft eitthvað persónubundið, svo sem reynsla skáldsins, ómerkilegir smámunir, en þeir eru gerðir algildir af skáldskapnum, með þeim hætti að á smámunina er litið frá víðu, algildu 504
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.