Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.12.1984, Síða 62

Tímarit Máls og menningar - 01.12.1984, Síða 62
Tímarit Máls og menningar Saint-Chamans drúpti höfði og andvarpaði þungt: Svo girnilegum að hermennirnir svöluðu fýsnum sínum á líkinu. CARLOS MALHEIRO DIAS (1875—1941). Samfara hverri þjóðernishyggju er vottur af rómantík og sögustefnu, í formi sögulegra skáldsagna og þá oftast um hina miklu karla fortíðarinnar sem voru, að sjálfsögðu, talsvert breysklegir, grimmir og einnig fyrir það að aflífa fólk í nafni föðurlandsins og laganna og réttlætisins. I þokkabót voru þeir svo djarfir til kvenna að í lokin fór léttlynd drós með karl- mennsku þeirra og völd niður í kjallara þjóðfélagsins. Og tignin endaði með því að hin ómennska kona sveik þá í andarslitrunum, þegar hún komst að því að þeir áttu ekki einu sinni eftir krónu í smáu. Þetta er afar vinsæl lesning. Vegna þess að til er slíkur sægur af væntanlegum stórmennum sögunnar og atvinnulifsins, sem hefur í huga að læra af reynslunni og giftast traustum konum sem eru fyrir glingur, hæfilegar barneignir og áhuga á að standa fyrir veislum líkt og framreiðslustúlkur. Carlos M. Dias skrifaði um stórmenni sögunnar, í hæfilega táknrænum stíl, og voru þau oftast alþekkt en ekki ævintýrapersónur. Samt var hann svo mátulega raunsær í framsetningu efnisins að lesandinn gat verið einfær um að blekkja sig án samviskubits og trúað sögufölsununum og hafist upp til skýjanna í ást á ættjörðinni, þegar best lét, eða langaði til að ganga í gröfina með köppunum. Skáldið Dias saknaði hinna stórbrotnu tíma portúgalskrar sögu, og bjó þá í sagnabúning, líkt og í sögunni um Conde de Sabugosa (Greifann af Sabugosa) Donas dos tempos idos (Frúr liðinna tíma). Og að sjálfsögðu skrifaði hann um Pedro og Ines, þá ástarsögu sem portúgalar hafa ekki enn jafnað sig eftir, þótt liðnar séu margar aldir frá andláti elskendanna. Dias samdi líka ágæt verk fyrir leiksvið. Leikararnir komast enn í ham á sviðinu þegar þeir leika O Infante de Sagres (Konungssonurinn af Sagres) og Egas Moniz. Skáldið lauk ævinni sem sendiherra lands síns í Madrid, elskaður og virtur af Salazar og hetjuliðinu kringum hann. Sagan er hér birt til að benda á hinn ríka þátt í portúgölskum bókmenntum sem þjóðernisstefnan fléttaði, sú sem kom á nýja einveldinu, eftir byltinguna 1910. I sögunni er augljós hæfileiki Dias til að bregða upp litríkum myndum, vissum glæsibrag, vekja þjóðerniskennd í brjósti lesendanna, ekki með því að draga úr hæfileikum innrásarherja Napóleons, heldur þvert á móti sýna fram á þá. Til þess að geta síðan í lokin bent á að hinn frumstæði vilji portúgölsku þjóðarinnar hafi unnið á allri dýrðinni, með meðfæddum slóttskap, og lýst konum sem kitla leyndar hvatir ástríðnanna í lesandanum, og að endingu fá kynhvatirnar útrás í „hroðalegum lýsingum" sem minna lesandann á unaðslegar athafnir og að hetjuþjóð verði ekki nauðgað nema sem líki. 532
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132

x

Tímarit Máls og menningar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.