Tímarit Máls og menningar - 01.02.1985, Page 127

Úrvinnsla orðanna
einhver berji að dyrum. Konan ætlar til dyra, en þegar hún sér viðbrögð
leigjandans „stanzaði hún furðu lostin“ (38). I norsku þýðingunni „stogga
ho steingjengen“ (28), sem sagt á nákvæmlega sama hátt og við útidyrnar í
lokin.
Þýðandi tranar sér fram
„Hver höfundur hefur sína rödd, bókin sem þýdd er hefur líka rödd, og hún
á ekki að vera þýðandans,“ segir Trygve Greiff í viðtalinu sem vitnað er til
hér að framan. Því miður er ekki hægt að segja að rödd norsku þýðingarinn-
ar á Leigjandanum komist nokkurs staðar nálægt því að vera rödd frumtext-
ans.
I hnitmiðuðum stíl Leigjandans eru setningar stuttar og oft spakmæla-
kenndar. I þeim er mikið um stuðlasetningu, og það er ekki sama á hvaða
orðum áherslur lenda. Um þetta hirðir þýðandi ekki, hann lætur skeika að
sköpuðu um hrynjandi málsins, er orðmargur og fletur út knappan stílinn.
„Sól tók að lækka á lofti“ (90) verður að „Sola byrja flytte seg lenger ned pá
himmelen" (60), þar sem 8 atkvæði í frumtexta eru orðin að 14 í þýðingu,
auk þess sem sólin hefur verið persónugerð. „Langrækni virtist honum
fjarri“ (99), með áherslu á fyrsta og síðasta orði, verður „Det var ikkje likt
til at det lág for han á vera langsint" (67), þar sem 9 atkvæði eru orðin að 16,
4 orð að 13. „Hún kepptist við að nostra“ (107) verður að „Ho la seg i selen
for á pusse alt sá vel som rád var“ (71), þar sem 7 atkvæði eru orðin að 16, og
5 orð að 14! Þessar margorðu og ónákvæmu setningar hafa allt aðra
skírskotun en hnitmiðaður og markviss stíll Svövu. Rödd þýðanda er
tilgerðarleg, hún býsnast, ýkir og oftúlkar, þar sem rödd verksins er
virðuleg og um leið írónísk, treystir á formið og lætur lítið uppi.
I samræmi við þetta bætir þýðandi oft við orðum þar sem honum finnst á
vanta. Þegar leigjandinn verður fyrir konunni „eini fasti punkturinn í
forstofunni“ (10), verður hann það „i heile forstova“ (11) í þýðingunni.
Þegar á einum stað segir um brjóst konunnar, að þau voru „orðin of stór“
(43) hefur þýðingin „dei hadde vorte altfor store“ (31), sem sagt alltof stór.
Algengt er að tvö orð komi í stað eins í frumtexta. „Hún stanzaði snögg-
lega“ (12) verður „ho stogga bratt og stivna til“ (12), þar sem konan er ekki
aðeins látin stansa heldur einnig stirðna upp. „777 hlífðar því frelsi“ (53)
verður „til livd og vern for den fridom“ (38). „Þetta hafði verið frumhlaup“
(76) verður „Dette var forhasta og uovertenkt“ (52). „Málið var útrxtt“ (77)
verður „Saka var ferdig og utgreidd" (53). „Frammi fyrir valdi annarra“ (88)
verður „Framföre andre folks makt og mynde“ (60).
Oft gerir þýðandi lýsingar æsilegri en þær eru í frumtexta. Þegar leigjand-
inn hefur losað bakplötu útvarpstækisins, segir að „hann renndi henni upp
117