Tímarit Máls og menningar - 01.04.1989, Blaðsíða 6

Tímarit Máls og menningar
legði gervallar fiskveiðar okkar um ófyrirsjáanlega framtíð. Hvar stæðum við
þá?
Að gera landið að herstöð
Hernaðargildi flugvallarins er þannig það versta við þessa fyrirætlun alla. En
hitt er nógu slæmt ef utanríkisráðherra okkar og fjöldi íslenskra stjórnmála-
manna vill réttlæta flugvallaráformin með því að þykjast sýna fram á að völlur-
inn verði ekki hernaðarmannvirki. Það virðist að þeirra dómi rétt og viðeigandi
að mannvirkjasjóður Atlantshafsbandalagsins leggi íslenskan farþega- og vöru-
flutningaflugvöll og Bandaríkin kosti starfrækslu hans, vafalaust af varnarmála-
fé sínu.
Við Islendingar höfum ekki borið gæfu til að vera sammála um það síðustu
fjóra áratugi hvernig öryggi þjóðarinnar væri best borgið. Meirihluti þings, og
líklega þjóðar, hefur fylgt stefnu sem drjúgur minnihluti hefur verið biturlega
andvígur. Hitt hafa flestir ábyrgir stjórnmálamenn okkar alltaf þóst vera sam-
mála um að við ættum ekki að taka gjald fyrir erlendar herstöðvar hér og ekki
að láta bandamenn okkar í Atlantshafsbandalaginu kosta borgaraleg mannvirki
sem hér yrðu reist í okkar þágu. Hugmyndir í þá átt komu verulega til umræðu
hér á áttunda áratug aldarinnar, aðallega að frumkvæði Arons Guðbrandsson-
ar, en tryggustu stuðningsmenn Atlantshafsbandalagsins og herstöðva Banda-
ríkjamanna hér á landi snerust afdráttarlaust gegn þeim. Geir Hallgrímsson,
formaður Sjálfstæðisflokksins um þær mundir, lýsti því til dæmis mjög ein-
dregið yfir að aldrei kæmi til greina að við gerðum okkur fé úr hernaðarað-
stöðu Bandaríkjamanna hér.
Nú hefur að vísu stundum verið hopað dálítið af þessari braut, til dæmis
þegar Bandaríkjamenn voru látnir taka þátt í því að byggja farþegaflugstöð á
Keflavíkurflugvelli. En opinberlega var sú stefna ekki yfirgefin fram að þessu
að halda varnarframkvæmdum aðgreindum frá rekstri íslenska þjóðfélagsins.
Ef varaflugvöllur sem Atlantshafsbandalagið kostar verður kynntur og réttlætt-
ur sem borgaralegt mannvirki, stöndum við því frammi fyrir mikilli ákvörðun.
Það er einkenni á herstöð að þar geta hvaða framkvæmdir sem er verið gerð-
ar á vegum hernaðaryfirvalda og kostaðar af varnarmálafé: vegir, verslanir, út-
varps- og sjónvarpsstöðvar, sjúkrahús, hvað sem er. Ef við föllumst á að hern-
aðarbandalag og útlent varnarmálaráðuneyti kosti samgöngumannvirki okkar
þá erum við að fallast á að landið sé í eðli sínu allt ein herstöð.
Hjálenduviðhorfið
Hvernig getur staðið á því að fjölda Islendinga finnist rétt og sjálfsagt að opin-
berar framkvæmdir okkar séu kostaðar af útlendu hernaðarfé? Það er held ég
ekki annað en eitt dæmi af mörgum um viðhorf sem hefur lengi legið í landi hjá
okkur, að við hljótum að geta fengið einhverja útlendinga til að borga allt sem
132