Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.04.1989, Qupperneq 56

Tímarit Máls og menningar - 01.04.1989, Qupperneq 56
Tímarit Máls og menningar þeirra og horft er til suðurs. Nýr sjónarhringur opnast og hafinu er lýst. Það er persónugert og fær hið kvenlega heiti „Rán“ (ekki ,,Ægir“). Henni er lýst sem voldugri og árásargjarnri í stríði sínu gegn landinu, viðureign sem er „heimsins langa stríð“. Aftur kemur inn heimsendahljómurinn frá Heklulýsingunni. Þessum hluta ljóðsins lýkur með því að skip liggur bundið við ströndina. Og hér, loksins í 15. og 16. vísu fáum við frásagnarhluta eða „narratio". I tveimur vísum er sagt frá því hvað skipið sé að gera þarna, þ.e. útlegðar- dómi bræðranna. Skáldið gerir ráð fyrir því að allir þekki Njáls sögu. Það sem máli skiptir er túlkun hans á henni, nýlestur hans. Þar eiga tignir tveir að flytjast á bræður af fögrum fósturjarðar ströndum og langa stund ei litið aftur fá, fjarlægum ala aldur sinn í löndum, útlagar verða, vinar augum fjær; svo hafa forlög fært þeim dóm að höndum. I þessum örstutta frásagnarhluta er það undirstrikað að dómur bræðranna felst í að þeir munu ekki sjá fósturland sitt langa stund og ekki verba séðir af vinum sínum (vinar augum fjær). Að sjá ekki og sjást ekki er að vera ekki-persóna, sálgreiningin segir að þetta sé geldingartáknmál, missir þess valds sem felst í augnaráðinu sem tæki til að skapa fjarlægð, brúa bil, velja eða hafna. Að sjá ekki og vera ekki séður er að vera hvorki persóna né við- fang. Utlegðardómurinn felur þannig í sér félagslega útskúfun sem kallast á við annan „dóm“ sem er tilvistarlegur. Val bræðranna getur þannig ekki orðið „rétt“, hvort sem þeir velja að fara eða vera. Að valið vísar til margra sviða samtímis er táknað með augnaráðunum í ljóðinu. Jónas velur þetta eina atriði úr hinni löngu bók, Njálu, og byggir ljóðið kringum tragískt val Gunnars - og Kolskeggs. An efa hefur Njálutúlkun Jónasar haft áhrif á það hvað við, sem á eftir komum, teljum dramatískan hápunkt Njálu. Eftir þessa löngu og stórbrotnu sviðsetningu byrjar loks eitthvað að ger- ast en ljóðinu er enn haldið í nútíð, frásagnarhlutinn eða útskýringin var aðeins innskot í innganginn sem enn er ekki búinn. Bræðurnir ríða til skips og það er athyglisvert að ljóðið þrengir myndina á spjót Gunnars sem glampar í sólinni: Nú er á brautu borin vigur skær frá Hlíðarenda hám, því Gunnar ríður atgeirnum beitta búinn. Honum nær 182
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.