Tímarit Máls og menningar - 01.04.1989, Blaðsíða 135

Kristur í eyðimörkinni forðum. Hann
fellur fyrir þeirri fyrstu með því að
gangast inn á þá 20. aldar hugmynd að
sál mannsins búi í vömbinni. Þegar
Krist hungraði eftir fjörutíu daga föstu
gekk freistarinn til hans og sagði: „Ef
þú ert sonur Guðs, seg að steinar þessir
verði að brauðum. Hann svaraði og
sagði: Skrifað er að maðurinn lifir eigi
af einu saman brauði, heldur af sér-
hverju orði sem fram gengur af Guðs
munni.“ (Matt. 4, 2-4).
Fyrsta skrefið á glötunarbraut Frið-
riks er stigið þegar hann kynnist verð-
andi eiginkonu sinni, enda er það undir-
strikað með kaldranalegu andrúmslofti
á hryssingslegum nóvemberdegi:
„. . . kalt var í veðri þennan dag, og
nepjan stóð úr öllum áttum á torgið.
Smáfuglar feyktust til í vindinum, og
vindurinn fletti upp fjöðrum þeirra og
þreif í skjólflíkur fólksins á götunni."
Þetta eru sannkallaðir vítisvindar, enda
líður nú að því að Friðrik glati svein-
dómi sínum. Lýsing sögumanns á kyn-
ferðislegum löngunum sínum er reynd-
ar æði undarleg og þverstæðukennd:
„Sjálfur hafði ég aldrei haft mikinn
áhuga á nánum samskiptum við konur,
hvorki að degi né nóttu, enda þótt ekk-
ert amaði að hormónastarfsemi minni
og hvatir mínar væru á engan hátt
óvanalegar. Eg hafði haft um annað að
hugsa.“ (16)
Sumir kynnu að kalla slíkt fálæti
„óvanalegar hvatir“. Reynsluleysi hans í
kynferðismálum skapar hjá honum óör-
yggi gagnvart konu sinm. En fyrst um
sinn virðist allt leika í lyndi, þau lifa
einföldu lífi fátækra stúdenta og njóta
hinna „hversdaglegu smámuna“ í tilver-
unni. Þau eignast dóttur og hafa hug á
að flytja með hana til íslands að námi
loknu. En raunin verður önnur. Og er
Umsagnir um bakur
lengra líður í upprifjun sögumanns er
eins og hann fari að efast um að náms-
árin hafi verið jafn hamingjusamur tími
og hann hafði talið sér trú um áður. Það
er efi í huga hans, hann vantreystir
minninu. Honum finnst konan hafa
verið „jafn hégómleg og fölsk á þessum
árum“ (29) og nú. Hann telur ást sína á
þeim árum hafa stafað af reynsluleysi
sem hann er afar viðkvæmur fyrir og
grunar konu sína um að hafa hlegið að í
laumi. Þannig rýkur sögumaður upp í
bræði þegar kemur að viðkvæmum mál-
um, enda þótt hann reyni að halda ró
sinni.
Næsti freistari Friðriks á eftir eigin-
konu hans verður svo tengdafaðir hans
sem er í nánum tengslum við japanskt
stórfyrirtæki og býður honum starf þar.
Eiginkonan beitti fyrir sig hinum kven-
legu töfrum auk listahjalsins, en faðir
hennar beitir fyrst og fremst bókmennt-
um og listum til að „forfæra“ Friðrik.
Það kemur á daginn að tengdafaðirinn
hafði lesið bókmenntir í háskóla áður
en hann tók að leggja stund á lögfræði.
Og honum tekst auðveldlega að fá hinn
ístöðulausa Friðrik á sitt band með því
að slá um sig með tilvísunum í fræg
skáld og málverk og bjóða honum svo
vellaunaða stöðu hjá japanska stórfyrir-
tækinu þegar hann hafi lokið námi.
Menningin sem fortjald kapítalsins.
Eiginkonan varar reyndar Friðrik við
föður sínum. Hún veit hvað honum
gengur til, hann er rausnarlegur þegar
hann vill hafa gott af mönnum. Hún
segir áhuga hans á listum og bókmennt-
um einungis sýndarmennsku til að
ganga í augun á viðskiptamönnum. En
Friðrik lætur þessar aðvaranir eins og
vind um eyru þjóta. Er hann hugsar til
baka reynir hann að átta sig á því af
hverju hann lét blekkjast svo auðveld-
261