Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1994, Qupperneq 39

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1994, Qupperneq 39
skáldinu hér einkum vera í mun að deila á fégræðgi sem tengist hjúskapar- áformum og á hvers konar óheilindi og guðleysi. Vert er að geta þess að Níels skáldi samdi drög að skáldsögu sem nefnist „Sagan af Eiríki Loftssyni hinum einræna og Jóni Geirmundarsyni skipa- smið“. Þetta sögubrot eða upphaf sögu er 21 blað að lengd, og skrifaði Skúli Bergþórsson á Meyjarlandi söguna upp og lauk henni. Páll Eggert Ólason segir að saga þessi sé „nokkuð barnaleg en ei óliðlega sögð“ og Hannes Pétursson tekur í sama streng en Steingrímur J. Þorsteinsson segir mál á sögunni „víða stirðlegt og óvandað orðaval hjá Níelsi“.4 Sem íyrr segir er ekki ætlunin að staldra hér að ráði við kveðskap Níelsar skálda. Mikið af kveðskap Níelsar kann að þykja forgengilegt og stirt á köflum, en athyglisvert er hve meðvitað skáldið er sér um yrkingaraðferð sína og skáldskaparfræði, og skal nú vikið nánar að því. Bókmenntaskrif Merkasta skrif Níelsar um þessi efni er ótvírætt ritgerðin „Athugasemdir við skáldskaparmenntina“, og verður gerð grein fyrir henni sérstaklega í næsta kafla. En fyrst grípum við niður í formálum og eftirmálum sem hann samdi við verk sín, sem forvitnilegir eru. í formála ljóðabókarhandrits Níelsar á Landsbókasafninu (Lbs. 1490) kemur fram að hann hefur velt fyrir sér hlutverki skáldsins frá siðgæðissjón- armiði. Trúmaðurinn Níels togast hér á við skáldið og þessar spurningar vakna: Hvernig getur skáldið haft hreinan skjöld ef það fer stöðugt með blekkingar? Hlýtur ekki skáldið að bera meiri siðferðisábyrgð en aðrir, úr því sannfæringarmáttur þess er meiri en annarra?5 Við margan þann hefi eg haft þá æru að tala, sem hefir lagt það að litlu, þó skáld séu ekki sem varasömust um sannleika, talað jafnvel um skáldasannleika í sömu merkingu og Danir um franskt gull. En eg hefi látið mér finnast, að þó öllum manneskjum liggi talsvert á að hafa hreina sál, þá mætti skáldið einna síst hafa hana mjög óhreina, og hefir mér þetta sýnst í tvennu ekki síst vera fólgið. Fyrst að telja, sé sá verulegur lastafangi, sem rétt veruleg skáldgáfa er til trúuð, brúkar hann það vald, sem hún með sér ber, til að gjöra sína hjáguði sem flestum geðfellda. Því engum er þar við að dyljast, að lengi getur álitsfögur skáldgáfa dregið með sér samsinningu, býr einn slíkur til leynda drepsótt, sem í myrkrinu læðist. Hér kann að verða spurt: „Þarf þá skáldið að vera lastalaust?“ Eg svara: Að sönnu er ekki þess að óska, það fæst ekki, þarf ekki heldur að vera. En sína lesti má hann ekki elska, og meðan hann ekki elskar þá, er hann ekki fangi þeirra. (27-28) TMM 1994:3 37
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.