Morgunblaðið - 25.04.2015, Blaðsíða 34

SVIÐSLJÓS
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
Öræfalandslag hrauns og sanda,
heimsálfuskil, öflug hverasvæði,
strandberg og svarrandi brim, slóðir
sögulegra atburða og andans manna,
brú yfir vatnsmesta fljót landsins,
blómlegar sveitir og sjö þéttbýlis-
staðir. Með vegagerð hefur opnast
ný og áhugaverð um 200 kílómetra
löng leið við suðurströndina, þar sem
farið er nærri sjónum alla leiðina.
Þetta er Ísland í hnotskurn; frá
Garðskaga að Þjórsá. Frá Suð-
urnesjum austur í Flóa.
Fyrirstöður farnar
Það eru svo sem engar nýjar frétt-
ir að þessi leið sé til staðar, en líklegt
má þó telja að fáir hafi sett hlutina í
samhengi. Séð að þarna hefur opnast
skemmtileg leið. Lengi vantaði raun-
ar nokkra búta og leggi svo fara
mætti um fyrrnefndar slóðir á beinni
braut. Fyrirstöðurnar voru einkum
tvær og nú eru þær farnar, það er
Ósabotnar og lengi voru aðeins slóð-
ar frá Grindavík austur í Þorláks-
höfn. Nú er þar kominn uppbyggður
vegur með slitlagi.
Ósabotnar ganga inn í Miðnesið á
Reykjanesskaganum úr vestri.
Lengi var svæðið innan girðinga
Varnarliðsins og umferð bönnuð.
Þegar herinn fór 2006 var svæðið
opnað að nýju og þar útbúinn vegur,
sem skapar tengingu í Hafnir.
Ósabotnar eru náttúruvernd-
arsvæði, með fuglamergð og fjöl-
breyttu fjörulífi. Þá segir örnefnið
Gálgaklettar heilmikla sögu.
Þegar hér er komið sögu hefur
verið farið um þrjú byggðarlög; það
er Garð, Sandgerði og Hafnir; sem
eru 100 manna þorp innan marka
Reykjanesbæjar. Skammt sunnan
Sandgerðis er Hvalneskirkja og í
hlaði er minnismerki um sálma-
skáldið sr. Hallgrím Pétursson sem
þar þjónaði um miðja 17. öld. Guðs-
húsið er úr hlöðnu grjóti, rétt eins og
Kirkjuvogskirkja í Höfnum.
Sunnan Hafna eru áhugaverðir
staðir. Upp af svonefndri Sandvík og
inn til landsins gengur jarðsprunga,
hvar talið er að séu plötuskil fleka
jarðskorpunnar. Ameríkuflekinn er
að norðan og Evrópuflekinn að sunn-
an. Þarna er Brúin milli heimsálfa
sem svo er kölluð, sett upp fyrir
nokkrum árum.
Á hverri syllu
Þegar komið er að Reykjanestá
sjást reginöflin í ham; við Gunnuhver
krumar allt, afl úr iðrum jarðar er
nýtt til raforkuframleiðslu í Reykja-
nesvirkjun og út við ströndina, sjálf-
an suðvesturhæl landsins, ber brimið
klettana. Valahnjúkur er auðkleifur
og þaðan er útsýni til Eldeyjar. Á
milli er Húllið, fjölfarnasta sigl-
ingaleiðin við landið. Sjófarendum til
trausts er Reykjanesviti á Bæjarfelli
og slær tveimur ljósleiftrum á 30
sekúnda fresti. Frá Reykjanesvita
eru um 15 kílómetrar í verstöðina
Grindavík, sem er æ fjölsóttari
ferðamannastaður, meðal annars
vegna nálægðar við Bláa lónið.
Mikil bót er að Suðurstrandarvegi
sem var tekinn í notkun árið 2012. Þá
er ekið úr Hraunshverfi, austast í
Grindavík, og þar yfir hrygginn
norðan Festarfjalls og svo um
hraunin til austurs. Milli Grindavík-
ur og Krýsuvíkur eru Selatangar og
þar standa enn rústir verbúða, sem
reistar voru fyrir um 200 árum.
Austar er Krýsuvíkurbjarg, sem
gengur þverhnípt í sjó fram og sjó-
fuglar á hverri syllu. Uppi í lanidnu
er háhitasvæðið Krýsuvík og innar
er Kleifarvatn, dulúð sveipað.
Og nú erum við komin austur í Sel-
vog. Vestast er Herdísarvík. Þangað
fluttu Einar Benediktsson skáld og
Hlín Johnson árið 1932 og létu þar
byggja íbúðarhús sem stendur þar
enn. Þarna dvaldist Einar, sem lést
1940, sín síðustu ár.
Austar er Hlíðarvatn og kemur
bæjaþyrpingin í Selvegi, gömul hús
en nokkur þeirra eru nýtt sem sum-
arhús. Vestast er Strandarkirkja
vestast, byggð 1888 og þykir góð til
áheita.
Humarbær og aldamótaþorp
Alls 58 km eru úr Grindavík í Þor-
lákshöfn, útgerðarbæ, og hvergi á
landinu er unnið viðlíka magn af
humri. Byggð tók að myndast í Þor-
lákshöfn um 1950 - og hefur stað-
urinn stækkað stöðugt síðan. Næst
koma svo þorpin Eyrarbakki og
Stokkseyri en þangað er farið um
Hafnarskeið og um Óseyrarbrúna
yfir Ölfusá, vatnsmesta fljót lands-
ins.
Fyrst er komið að Eyrarbakka,
bæ þar sem gömul hús frá 1900 eru
áberandi enda er stundum talað um
aldamótaþorpið. Sumar bygging-
arnar eru raunar eldri, svo sem Hús-
ið sem var reist árið 1765 og var
samastaður danskra höndlara í Eyr-
Jörðin kraumar
 Ísland frá Reykjanesi að Þjórsá  Náttúra, sögustaðir og
sjö byggðarlög  Álfuskil, fugalíf og vatnsmesti fossinn
 Stokkseyri Húsin eru Sólbakkki, Sandprýði og innst stendur Sanda.
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Suðurleið
Grunnkort/Loftmyndir ehf.
1
2
3
4
5 6 7 8
9
10
11
12
 Urriðafoss Vatnsmikill, mjög svipsterkur en þó ekki ýkja hár.
 Garðskagaviti
 Hvalneskirkja
 Heimsálfubrú
 Gunnuhver
 Selatangar
34 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 25. APRÍL 2015
„Lýsingin á
leiðinni frá
Garðskaga að
Urriðafossi er
áhugaverð og
væri þess virði
að setja á dag-
skrá, þó ekki
væri nema til-
raun. Fólk
hefur kannski
ekki áttað sig
á því að þarna er komin heild-
stæð leið sem gæti freistað
ferðafólks,“ segir Sólveig Niku-
lásdóttir leiðsögumaður og
deildarstjóri hjá Iceland Travel.
Hún hefur starfað við ferðaþjón-
ustuna um langt árabil og meðal
annars komið að skipulagningu
ferða um ónumin lönd. Segir
raunar nauðsynlegt að leggja
meira kraft í slíkt starf, svo
mikið álag sé orðið á fjölsóttustu
ferðamannastaðina, svo sem
Þingvelli, Gullfoss og Geysi, svo
nokkrir staðir séu nefndir.
Andstæðufull jarðfræði og
mikið fuglalíf við sjávarsíðuna
Freistandi leið
Sólveig
Nikulásdóttir
fi p y j g p
C p iar acc o ð lh kl lme va netu-vinaigrette og ettasa ati Grafið lam
með hindberja-vinaigrette og geitaosti Villibráðar-paté prikmeð pa
mauki Bruchetta íreymeð tv
ðlatu hangikjöti, bal- samrau
og piparrótarsósu heBruc
ta með hráskinku, balsam
rægrill uðu Miðjarðar- h a f s g
meti Krabba a- s a l
ðboferskum kryddjurtum í brau
Bruchetta rðameð Miðja
hafs-tapende aRisa- rækj
spjóti með peppadew Silunga hrogn i simeð japönsku majónes
nepsrjóma-osti á bruchettu Birkireykt-ur lax alioá bruchettu með
grillaðri papriku og fetaosti Hörpuskeljar ddju, 3 smáar á spjóti m/kry
taídýfu Frönsk súkkulaðikaka m/rjóma og ferskum berjum ufyVanill
tar vatnsdeigsbollur Súkkulaðiskeljar með jarðarberjum nguKjúkli
satay á spjóti með ídýfu Teryaki-lamb á spjóti RisahörpuskSími 511 8090 • www.yndisauki.is
Möndlu Mix og Kasjú Kurl
er ekki bara hollt snakk. Líka
gott í salatið. Hollt og gott
frá Yndisauka.
Fæst í: Hagkaupum, Heilsuhúsunum,
Melabúðinni, Fjarðarkaup,
Þín verslun Seljabraut, Kjöthöllinni,
Hreyfingu, Garðheimum, Mosfellsbakaríi
og Bakaríinu við brúna Akureyri.