Morgunblaðið - 25.04.2015, Blaðsíða 84

84 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 25. APRÍL 2015
ist erfitt að fá útborgað yfir
sumartímann. Bændur stað-
greiddu nánast aldrei vélavinnu.
Greiðsla kom ekki fyrr en vet-
urinn eftir, þegar jarðræktar-
styrkir bárust frá stjórnvöldum.
Eina rekstrarfé Ræktunarsam-
bandsins var fyrir þá vegavinnu
sem vélarnar komust í og bænd-
ur voru ekki alltaf sáttir þegar
ýturnar voru settar í vegagerð, í
stað þess að vinna fyrir þá.
Seinna varð mér að nokkru ljóst
hvílíkt afreksverk Egill vann í
rekstri Ræktunarsambandsins
og Búnaðarsambandsins.
Svo skemmtilega höguðu at-
vikin málum að ég hóf að kalla
minn starfsferil hjá Agli Bjarna-
syni. Hann lauk hins vegar sín-
um starfsferli hjá mér þegar við
urðum samstarfsmenn við
Byggðasögu Skagafjarðar. Þá
kynntist ég Agli miklu betur og
nánar og fann hversu framúr-
skarandi hann var í samstarfi,
verkfús og glaðvær og gekk
kappsamlega að hverju því verk-
efni sem leysa þurfti. Eftir að
hann lauk starfi sínu við
Byggðasöguna, vann hann hjá
Sögufélagi Skagfirðinga við
æviskrárritun og skilaði þar
miklu verki á árunum 2007-2011.
Mér er þökk í huga fyrir
kynni mín af Agli Bjarnasyni og
fjölskyldu hans. Það er sannar-
lega dýrmætt hverju samfélagi
að hafa átt slíkan þjón sem Egil.
Hann var afburðamaður á svo
marga grein.
Hjalti Pálsson.
Það morgnaði af nýjum tíma í
íslenskum landbúnaði um miðja
síðustu öld, stríðsárin að baki,
miklar búsetubreytingar að
ganga yfir. Færri hendur í sveit-
um þurftu að afkasta meiru til
að afla grunnfæðu fyrir stækk-
andi þjóð. Margir framámenn
innan íslensks landbúnaðar og
sérílagi búnaðarskólanna, töldu
að þörf væri á meiri og víðtæk-
ari menntun vegna þessara nýju
áskorana. Á Hvanneyri var efnt
til framhaldsnáms í búfræði
haustið 1947 og vorið 1949 út-
skrifuðust átta ungir menn sem
lagt höfðu að baki þetta tveggja
ára framhaldsnám í búfræði.
Þeirra á meðal var Egill Bjarna-
son, rúmlega tvítugur bóndason-
ur frá Uppsölum í Blönduhlíð.
Hann var strax ráðinn til að
veita bændum ráðgjöf og að-
stoða á annan hátt í sinni heima-
byggð, Skagafirði. Starfsævin
varð löng og öll í þágu bænda og
landbúnaðar, ekki aðeins í
Skagafirði, heldur á öllu landinu.
Hann leit hlutina oft af öðrum
sjónarhól en samferðamennirnir
og hlaut ekki alltaf hrifningu
fyrir þá framtíðarsýn sem hann
greindi. En hann var raunsær
og næmur, skynjaði straumiðu
tímans flestum betur og átti
auðvelt með að greina vægi
hluta og hvað skipti mestu máli.
Honum voru falin mörg verkefni
sem tengdust stöðu og stefnu-
mótun á sviði landbúnaðar og
sagði eitt sinn sposkur við mig,
að við hverja nýja skýrslu fækk-
aði vinum sínum. Það er ekki
alltaf til vinsælda fallið að boða
breytingar sem raska stöðu og
högum.
Um árabil áttum við Egill í
margháttuðu samstarfi og var
lærdómsríkt að eiga hann að vini
og samstarfsfélaga. Málefnin
voru ekki alltaf auðveld úrlausn-
ar, en góðvild og jákvæðni mót-
uðu mjög sýn hans til viðfangs-
efna. Oft þegar hann átti erindi
og var á heimleið að sunnan og
bóndinn að sinna búverkum,
fékk hann að leggja sig og bíða.
Hann var ávallt velkominn
heimagangur á Torfalæk.
Nú hefur öldungur kvatt eftir
langan og farsælan dag.
Við þessi leiðaskil sendum við
Ella, Öldu og fjölskyldunni hug-
heilar kveðjur.
Jóhannes Torfason.
Egill Bjarnason hefur nú lok-
ið löngum vinnudegi. Trúlega
hefur líf hans einkennst hvað
mest af vinnusemi, starfsgleði
og starfsþreki. Glaður gekk
hann jafnan til verka sinna, með
gamanyrði Skagfirðingsins á
vörum en yl í fasi í garð sam-
verkamanna sinna. Hann hreif
aðra með sér og átti í hvívetna
vinsældum að mæta.
Egill var meðal hinna fyrstu
sem luku námi sem búfræðik-
andídatar frá framhaldsdeildinni
á Hvanneyri. Hann hóf þegar
störf sem ráðunautur í Skaga-
firði og gegndi því starfi í ára-
tugi. Þótt fleiri ágætir menn
kæmu til starfa á þeim vettvangi
varð hann fljótlega burðarásinn í
starfi Búnaðarsambandsins,
einkum sem framkvæmdastjóri
Ræktunarsambandsins, sem
annaðist umsjón og oftast alla
vinnu við jarðræktarfram-
kvæmdir í héraðinu. Munu þeir
margir bændurnir, sem notið
hafa þekkingar hans og hollráða.
Hann kom víða við sögu í fé-
lagsmálum, mest á sviði land-
búnaðar og sat t.d. á Búnaðar-
þingi í fjölda ára. Hann átti sæti
í ritnefnd Byggðasögu Skaga-
fjarðar, enda í senn þaulkunn-
ugur, fróður og ritfær. Mun í
þeim gagnmerku heimildar-
ritum að finna síðustu verk hans
í þágu héraðsins, sem hann helg-
aði svo mjög krafta sína.
Við Egill höfðum sést nokkr-
um sinnum áður en ég hóf af-
skipti af stjórnmálum fyrir al-
þingiskosningarnar 1967. Ég
hafði ekki lengi ferðast um
Skagafjörð er ég gekk inn á
skrifstofu hans á Sauðárkróki.
Ég varð ekki fyrir vonbrigðum
með okkar samtal. Hann þekkti
auðvitað alla, svaraði öllu sem ég
spurði um, varaði við einhverj-
um sem kynnu að vera hrekkj-
óttir og veitti upplýsingar um
hvaðeina, sem mér mætti í hag
koma. Oft leitaði ég til hans eftir
þetta og alltaf fékk ég svör, oft-
ast afdráttarlaus en alltaf veitt
af fullum trúnaði og drengskap.
Stundum kom ég heim til þeirra
Öldu og Egils og var alltaf tekið
með rausn og hlýju. Í eitt eða
tvö skipti réð ég hann til að
vinna að sérverkefnum í land-
búnaðarráðuneytinu, þegar ég
réð þar húsum, enda hafði ég
ekki ráðið sérstakan aðstoðar-
mann. Þau verkefni eins og önn-
ur leysti Egill með miklum
sóma. En við áttum líka okkar
gleðistundir syðra og eru mér
eitt eða tvö kvöld minnisstæð-
ust, en þá kom Egill með sam-
eiginlega vini okkar í heimsókn,
suma úr hópi ráðunauta. Þá
glumdi hláturinn svo eftir var
tekið.
Við fráfall Egils Bjarnasonar
er ekki undarlegt þótt mér sé
þakklæti efst í huga. Að leiðar-
lokum flyt ég honum þakkir fyr-
ir kynni okkar öll, óskoraða vin-
áttu, gleðistundir, hollráð og
traust. Við Helga sendum Öldu
og fjölskyldunni allri einlægar
samúðarkveðjur og óskum Agli
fararheilla „fleira að starfa guðs
um geim“.
Blessuð sé minning Egils
Bjarnasonar.
Pálmi Jónsson.
Hinn glæsilegi hópur Norð-
lendinga, sem útskrifuðust
fyrstir manna frá Framhalds-
deildinni á Hvanneyri vorið 1949
hefur enn þynnst. Þessi hópur
var í forystu um leiðbeiningar til
bænda úti í héruðum um og upp
úr miðri síðustu öld. Á engan er
hallað þó að fullyrt sé að þar sé
hlutur Egils Bjarnasonar hvað
mestur. Þegar mín kynslóð kom
síðar til starfa var það drýgsti
háskóli lífsins að geta sótt
reynslu og þekkingu til þessara
höfðingja.
Agli kynnist ég strax þegar
ég fer að koma á samkomur
ráðunauta. Hann vakti strax at-
hygli vegna glaðværðar sinnar
og gríðarlegs áhuga á að kynna
sér sem mest og best allt það
sem til framfara horfði. Hann
var á þessum árum og lengi síð-
an fulltrúi á Búnaðarþingi þar
sem hann hafði margt mikilvægt
til mála að leggja.
Þegar viðhorf í landbúnaði
breytast á níunda áratugnum
sýndi Egill best sína fjölþættu
hæfileika. Hann vildi áfram
blása til sóknar á vettvangi
breyttra viðhorfa. Hann vildi
ganga skipulega til verks, móta
framtíðarsýn hverrar sveitar á
grunni stöðu einstakra jarða.
Þarna er ráðist í skoðun á
búrekstaraðstöðu jarða. Þá
kynnist ég Agli náið, ég kem til
samstarfs við hann í þessari
vinnu. Þar kynntist ég verklagni
Egils, skipulagshæfni og því að
ganga rösklega til verks og óbil-
andi hvatningu hans til sam-
starfsmanna. Einnig unnum við
ásamt fleirum skýrslu um stöðu
sauðfjárbúskapar. Því miður var
svar stjórnvalda og forystu-
manna landbúnaðar á þeim tíma
að stinga þessu öllu undir stól. Í
þessu starfi átti ég oft viðveru á
hinu góða heimili hans og Öldu
og fékk móttökur sem aldrei
verða fullþakkaðar. Þar og á
mörgum langferðum kynntist ég
ákaflega vel miklum frásagnar-
hæfileikum Egils
Starfsvettvangur Egils innan
íslensk landbúnaðar var eins og
fram hefur komið mjög fjölþætt-
ur. Forystu- og samstarfshæfi-
leikar hans skipuðu honum þar
sjálfkrafa í forystusveit. Mestir
kraftar Egils fóru samt í starf
hans sem ráðunautur hjá Bún-
aðarsambandi Skagfirðinga. Ég
tel mig hafa kynnst allnáið þessu
starfi um allt land. Á engan tel
ég hallað með að fullyrða að
hvergi voru tengsl hins almenna
bónda, grasrótarinnar, við þetta
starf meiri en í Skagafirði. Þar
var hlutur Egils tvímælalaust
meiri en annarra. Egill hafði
einnig gott lag á að ná til starfa
mönnum með ný viðhorf, sem
gátu og fengu að marka sín spor.
Í dag sér þessu starfi stað í
blómlegum sveitum Skagafjarð-
ar þar sem landbúnaður stendur
sterkari en á flestum öðrum
svæðum. Hlutur Egils er þar
áreiðanlega meiri en nokkurs
annars einstaklings. Fáir verða
þeirrar gæfu aðnjótandi að sjá
drauma sína rætast eins ræki-
lega og Egill.
Fyrst og síðast mun ég samt
alltaf minnast Egils sem hins
hláturmilda, glaðlynda og fjöl-
hæfa einstaklings sem ætíð
fylgdi kraftur og hvatning. Hann
var maður sem hver hlýtur að
hafa orðið betri af að kynnast.
Hin skagfirska mold, sem hann
var bundinn tryggum böndum
hefur nú tekið hann í faðm sinn.
Að lokum flyt ég Öldu og
börnum hennar og Egils mínar
dýpstu samúðarkveðjur.
Jón Viðar Jónmundsson.
Egill Bjarnason, fyrrverandi
ráðunautur á Sauðárkróki, hefur
nú gengið til hinna hinstu vista-
skipta. Hann var uppalinn í
Blönduhlíðinni og í Skagafirði
dvaldi hann og vann allan sinn
langa starfsdag. Hann var ráð-
inn til Búnaðarsambands Skaga-
fjarðar strax að loknu námi við
Búvísindadeild á Hvanneyri og
sinnti leiðbeiningum bæði í bú-
fjárrækt og jarðrækt. Jafnframt
var honum falin framkvæmda-
stjórn á Ræktunarsambandi
Skagafjarðar.
Er stundir liðu fram komu
fleiri til starfa í leiðbeininga-
þjónustunni og verkaskiptingu
varð þá komið á. Egill fór alla tíð
með framkvæmdastjórn bæði
Búnaðar- og Ræktunarsam-
bandssins og hafði einnig félags-
málastarfið hvað mest á sinni
könnu.
Egill var sá lánsmaður að þá
er hann hóf starf sitt hjá bænd-
um í Skagafirði sátu þar að
stjórn héraðshöfðingjar og þaul-
vanir félagsmálamenn sem
studdu hann og hann efldist af
reynslu þeirra. Nefna má Krist-
ján skólastjóra á Hólum, sem
var formaður, Jón á Hofi, Jón á
Reynistað, Marinó á Álfgeirs-
völlum, Björn í Bæ, að ógleymd-
um Bjarna föður hans. Frá miðri
síðustu öld var mikið framfara-
og framkvæmdaskeið í sveitum
landsins allt fram á miðjan átt-
unda áratuginn. Veðurfar var
milt á þessum árum og hagstætt
öllum jarðargróða og stjórnarfar
og lagasetning hvatti einnig til
aukinna framkvæmda og fram-
leiðslu. Vélaöldin var hafin.
Stórvirkar vélar á vegum Rækt-
unarsambandsins fóru vítt um
sveitir, ræstu fram og brutu
land til ræktunar. Lán voru
slegin svo hægt væri að umlíða
þá er minni höfðu getu til fram-
kvæmda. Menn áttu að fylgjast
að í framfarasókninni. Vorhugur
ríkti um héruð. Sveitir héraðsins
fengu nýjan svip. Gróskumiklir
töðuvellir breiddust nú víða yfir
þar sem áður voru mýrar eða
óræktarmóar. Það voru „vor-
menn“ sem stóðu að verkum og
fyrir þeim fór Egill Bjarnason.
Það greri í slóð þeirra.
Félagsstarf var rækt á
breiðara grunni með þátttöku í
Ræktunarfélagi Norðurlands og
beinu samstarfi við nágranna-
héruð í búfjárrækt. Í áratugi var
Egill fulltrúi Skagfirðinga á
Búnaðarþingi og varð þar alla
tíð leiðandi maður. En vorið hef-
ur sinn tíma, og haustið og vet-
urinn einnig. Hafísár og kalár
gengu yfir. Stjórnarfarsharðindi
gengu í garð. Í þeim gjörningum
öllum lá við að Egill missti um
stund kjark og baráttuanda, en
brátt náði vorhugur og gróandi
sínum fyrri tökum á Agli. Élið
var gengið hjá.
Egill var afkastamaður til
allrar vinnu og slitviljugur. Hon-
um var létt um að tjá sig í ræðu
og riti. Sá sem þessi orð setur á
blað var samferðamaður og
löngum samstarfsmaður Egils í
gegnum árin.
Ég kveð Egil Bjarnason með
einlægri þökk og virðingu. Með
Agli Bjarnasyni var gott að
vinna og hans er gott að minn-
ast. Blessuð sé hans minning.
Öldu, börnum þeirra og fjöl-
skyldum votta ég dýpstu samúð.
Gunnar Oddsson.
Í dag er til moldar borinn
öðlingsmaðurinn og Skagfirð-
ingurinn Egill Bjarnason, Sauð-
árkróki, fæddur á Uppsölum í
Blönduhlíð. Egill var héraðs-
ráðunautur Skagfirðinga um
áratugaskeið, búnaðarþings-
fulltrúi, formaður Ræktunar-
félags Norðurlands og leiðtogi í
þeim stórstígu framförum sem
urðu í landbúnaðinum á seinni
helmingi síðustu aldarinnar.
Egill var búfræðikandídat frá
Hvanneyri og varði starfsorku
sinni og þekkingu að mestu í
þágu heimabyggðarinnar og
landbúnaðar í landinu.
Ég minnist með þakklæti
bréfs Egils til mín þegar ég var
við nám í Noregi þar sem hann
bauð mér ráðunautarstarf í
Skagafirði að námi loknu. Þann-
ig bréf var mjög uppörvandi fyr-
ir ungan námsmann. Af því
starfi varð þó ekki. En seinna
lágu leiðir okkar saman í Skaga-
firði.
Kynni mín og okkar Ingi-
bjargar við Egil hófust fyrst fyr-
ir alvöru þegar við tókum við
Hólaskóla og Hólastað vorið
1981. Egill var einn sá fyrsti sem
heimsótti okkur og bauð fram
alla sína aðstoð og Búnaðarsam-
bands Skagafjarðar við endur-
reisn Hólastaðar og -skóla. Sá
stuðningur reyndist bæði happa-
sæll og drjúgur. Ótaldar eru
ferðir okkar saman og þá gjarn-
an með Gísla Pálssyni á Hofi,
formanni skólanefndar Hóla-
skóla, til Reykjavíkur í erindum
skólans. Var það bæði til að
sækja stuðning við ný verkefni
og fjármagn til uppbyggingar og
reksturs á staðnum. Það var
mikill stuðningur að Agli sem
naut mikils trausts, var hvar-
vetna vel virtur og studdi mál
sitt hógværum en sterkum rök-
um. Iðnari og bónþægari manni
hef ég varla kynnst og minnist
ég þess ekki að hann hafi nokk-
urn tíma haft uppi úrtölurödd,
miklu frekar hvatningu þótt
stundum hafi vafalaust verið
teflt á tæpu vaði í kappinu fyrir
framgangi málefna Hólastaðar.
Síðar urðu einnig góð vináttu-
tengsl okkar við eiginkonu hans,
Öldu, og fjölskylduna sem voru
okkur hlý og dýrmæt.
Egill var frábær sögumaður
og naut sín þar vel í góðra vina
hópi. Hann var stálminnugur og
skilaði ómetanlegu starfi til
næstu kynslóða í söfnun og
skráningu efnis í atvinnusögu,
byggðar- og héraðslýsingu
Skagafjarðar.
Egill var ráðunautur Skag-
firðinga á einum mesta fram-
fara- og byltingartíma íslensks
landbúnaðar. Skagafjörður nýt-
ur vel verka hans og framsýni og
er héraðið eitt blómlegasta land-
búnaðarhérað landsins í dag.
Egill Bjarnason hefur svo
sannarlega skilað góðu dags-
verki. Nú að leiðarlokum þessa
skagfirska höfðingja og vinar
þökkum við honum samfylgdina
og hinar mörgu góðu samveru-
stundir.
Öldu og fjölskyldunni allri
sendum við einlægar samúðar-
kveðjur.
Blessuð sé minning Egils
Bjarnasonar, héraðsráðunautar
Skagfirðinga.
Jón Bjarnason
og Ingibjörg Kolka.
Egill Bjarnason
Samband Haf-
steins Þorvaldsson-
ar og móður minn-
ar var með fegurri
samböndum. Bæði
höfðu misst ást-
kæra maka sína fyrir mörgum
árum. Bæði áttu þau stóra fjöl-
skyldu og voru vinmörg og
höfðu nóg fyrir stafni. Þá fundu
þau hvort annað bæði að nálg-
ast áttrætt. Vinátta þeirra varð
einstök og það duldist engum
hve þau nutu sinna samveru-
Hafsteinn
Þorvaldsson
✝ Hafsteinn Þor-valdsson fædd-
ist 28.4. 1931. Hann
lést 26.3. 2015. Út-
för Hafsteins var
gerð 10. apríl 2015.
stunda.
Nokkrum árum
eftir fráfall föður
míns skaut ég því
að móður minni
svona bæði í gamni
og alvöru hvort
hún ætlaði ekki að
finna sér nýjan
kall. Hún hélt nú
ekki. Það var ekki
á dagskrá. Þá ger-
ist það að Haf-
steinn Þorvaldsson fer að leggja
leið sína í Merkilandið í morg-
unkaffi til móður minnar. Á
glænýjum stífbónuðum svörtum
sportjeppanum, glæsilegur á
velli, íþróttamaður að atgervi
og snyrtimenni fram í fingur-
góma og að auki hlaðinn góðum
gildum og hugsjónum. Það var
engu líkara en holdgervingur
ungmennafélagsandans væri
mættur í morgunkaffi. Þá var
ekki að undra þótt heimasætan
fyrrverandi frá Búrfelli myndi
kikna aðeins í hnjánum og end-
urskoða sín áform. Og þó var
það sjálfsagt hvorki íþróttamað-
urinn glæsilegi né stífbónaður
sportjeppinn sem heilluðu móð-
ur mína. Það var persónuleiki
Hafsteins. Hafsteinn var
mömmu allt í senn einstaklega
ljúfur, hlýr og skemmtilegur.
Glaðvær, umvefjandi og hvetj-
andi. Með þeim tókst einstök
vinátta og ást sem varði í sex
yndisleg ár. Þau urðu sálufélag-
ar og sameiginlegt áhugamál
þeirra var að ferðast. Þau ferð-
uðust vítt og breitt, bæði hér
heima og erlendis. Það voru
margar góðar ferðirnar. Eftir
að sjónin tók aðeins stríða Haf-
steini var rétt að langferðir
undir stýri yrðu færri. Þá tóku
þau bara strætó saman, til
dæmis sl. sumar frá Selfossi og
austur á firði, komu víða við og
heilsuðu upp á gamla vini. Fyrir
þessi ár ber að þakka enda ekki
öllum gefið að eignast slíka vin-
áttu þegar komið er fram á ævi-
kvöldið.
Hafsteinn átti einstakan feril
að baki. Hann var hugsjóna-
maður, framkvæmdamaður og
baráttumaður fyrir samborgara
sína í margvíslegum framfara-
málum og félagsstörfum. Sem
formaður Ungmennafélags Ís-
lands reif hann félagið upp úr
ládeyðu ásamt Sigurði Geirdal
og með þrumandi ræðum sínum
um allt land leysti hann ung-
mennafélagsandann góða aftur
úr læðingi þannig að hann hefur
vaxið og dafnað allar götur síð-
an. Það voru ræður sem eftir
var tekið. Það voru ræður sem
marga langaði að geta haldið.
Þær voru fluttar af hugsjón og
eldmóð. Og slíkar ræður hélt
Hafsteinn við morgunverðar-
borðið á Merkilandi nú hin síð-
ari ár ef maður átti leið hjá og
kom við í kaffi. Hann var sann-
arlega ungmennafélagi fram í
fingurgóma. Fulltrúi góðra
gilda í hvívetna. Íþróttamaður
og bindindismaður, heilbrigð sál
í hraustum líkama. Íslendingur
eins og þeir gerast bestir.
Börnum og barnabörnum
Hafsteins og fjölskyldunni allri
votta ég innilega samúð. Sem
og móður minni sem misst hef-
ur sinn besta vin.
Páll Guðmundsson.
Hafsteinn Þorvaldsson hefur
kvatt sína samferðamenn hér á
jörð. Lífshlaup er leiðin að lif-
andi minningu um það góða sem
maðurinn gerir og gefur af sér
á lífsleiðinni. Innan íþrótta-
hreyfingarinnar er minningin
um Hafsteinn Þorvaldsson gjöf-
um prýdd og frjálsíþróttahreyf-
ingin á Íslandi á Hafsteini mikið
að þakka. Gjöfum í lífinu er
stundum skipt í þrennt. Ein er
gjöfin sem gefin er vegna þess
að það er ætlast til þess að hún
sé gefin. Önnur er gjöfin sem
gefin er vegna þess að gefand-
inn vill sérstaklega gefa hana.
Og sú þriðja er gjöfin sem gef-
andinn veit ekki um að hafa
gefið. Fyrir mér var Hafsteinn
Þorvaldsson uppspretta þriðju
gjafarinnar með fasi sínu og
framkomu og geislandi áhuga
fyrir öllu fólki, viðfangsefnum
þess og áskorunum. Og það sem
meira er, honum lánaðist að
koma eiginleikum sínum til af-
komenda sinna með ríkulegum
hætti. Frjálsíþróttahreyfingin í
landinu þakkar Hafsteini Þor-
valdssyni gjöfula og mannbæt-
andi samferð um langt árabil,
færir fjölskyldu hans innileg-
ustu samúðarkveðju á þessum
tímamótum og lifandi minningu
frjálsíþróttahreyfingarinnar um
rausnarlegan gefanda og góða
fyrirmynd á lífsleiðinni.
Einar Vilhjálmsson,
formaður FRÍ.