Morgunblaðið - 25.04.2015, Blaðsíða 56

56 FRÉTTIRViðskipti Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 25. APRÍL 2015
tengdari því svæði sem þeir starfa á
og geta ekki svo auðveldlega hlaupist
undan merkjum þegar gefur á bát-
inn.“
Þýska sparisjóðasambandið hefur
víða leitast við að styðja við uppbygg-
ingu kerfis af þessum toga.
„Við höfum sinnt þessu starfi víð-
ast hvar um heiminn en einkum í þró-
unarríkjum á borð við Mexíkó, Perú,
Kúbu, Gana, Sambíu, Indónesíu, Fil-
ippseyjar, Bútan og Nepal. Í öllum
þessum löndum höfum við komið að
vinnu sem miðar að því að byggja upp
sparisjóðastarfsemi.“
Kerfið sterkt í Þýskalandi
Þegar Niclaus Bergmann er inntur
eftir því hver staða sparisjóðanna sé í
Þýskalandi segir hann að hún sé
mjög sterk.
„Við erum með tvö kerfi í Þýska-
landi. Annars vegar viðskiptabankana
og hins vegar sparisjóðina. Við erum
með rúmlega 50% markaðshlutdeild
meðal almennings í landinu þegar við
erum metnir saman. Viðskiptabank-
arnir eru með stóru viðskiptin og þau
sem teygja sig mikið erlendis. En
þegar þú lítur á lítil fyrirtæki, al-
menning, iðnaðarmenn og þá sem eru
smærri í sniðum þá eru sparisjóðirnir
með nærri 90% markaðshlutdeild.
Þannig eru sparisjóðirnir mjög sterk-
ir í Þýskalandi. Markaðshlutdeild
okkar í fjárfestingabankastarfsemi er
hins vegar 0%, við tökum einfaldlega
ekki þátt í slíku.“
Hann er á því að þörfin fyrir spari-
sjóði sé til staðar hér á landi.
„Það væri mjög gott ef íslenska
sparisjóðafjölskyldan gæti vaxið að
nýju. Ég tel ekki gott að það sé eng-
inn sparisjóður hér á höfuðborgar-
svæðinu og þar eru vaxtarfæri. Það
er mikilvægt að kerfið finni sér flöt til
framtíðar og jafnvel að nýir spari-
sjóðir verði settir á laggirnar. Það er
alltaf betra að geta treyst á fleiri en
einn þjónustuaðila. Ég held það væri
leiðinleg veröld þar sem maður gæti
bara keypt sér Porsche. Við þurfum
líka á Volkswagen, Toyota og öllum
hinum tegundunum að halda. Með
sama hætti er þörf fyrir svæðis-
bundnar fjármálastofnanir.“
Mikil samþjöppun ekki góð
Niclaus Bergmann líst þó ekki
endilega á hugmyndir um mikla sam-
þjöppun sjóðanna hérlendis.
„Hin raunverulega spurning er,
hvernig fjármálakerfi viljum við í
framtíðinni? Hvernig bankastarfsemi
þurfum við? Og svar mitt er það að
við þurfum fjölbreytta þjónustu í
þeim skilningi að við þurfum að forð-
ast fákeppni milli aðila sem allir eru
eins. Ef sparisjóðirnir renna saman í
eina stofnun þá verða þeir í raun bara
eins og viðskiptabankarnir. Helstu
styrkleikar kerfisins eru einmitt þeir
að þeir eru svo tengdir heimasvæð-
inu. Þegar þeir sameinast og verða
ein stór stofnun þá er miklu meiri
hætta á því að þeir taki upp á því að
loka útibúum og þá er ekkert unnið.
Auðvitað getið þið ekki verið með
mikinn fjölda sjóða en galdurinn er sá
að þeir séu nægilega nálægt við-
skiptavinunum. Það er styrkleiki. Það
besta sem banki gerir er að þekkja
viðskiptamann sinn vel og þar standa
sparisjóðirnir vel að vígi.“
Sparisjóðir eru mikil-
vægir fyrir samfélagið
Morgunblaðið/Ómar
Sparisjóðir Niclaus Bergmann hefur í áratugi unnið að útbreiðslu spari-
sjóða um heiminn og hefur m.a. verið Írum til ráðgjafar í þeim efnum.
 Þjónusta svæði þar sem viðskiptabankar sjá ekki tækifæri
VIÐTAL
Stefán E. Stefánsson
ses@mbl.is
Íslenska sparisjóðakerfið hefur mikið
verið í umræðunni síðustu vikurnar,
einkum í tengslum við fall Sparisjóðs
Vestmannaeyja en einnig vegna yfir-
töku Arion banka á AFL sparisjóði
og tilrauna bankans í kjölfarið til að
selja hann í hendur nýjum eigendum.
Umræðan hefur að nokkru lotið að
framtíð sparisjóðakerfisins og hvort
mögulegt sé að reisa það að nýju til
vegs og virðingar.
Samband íslenskra sparisjóða fékk
á dögunum til landsins Niclaus Berg-
mann en hann er framkvæmdastjóri
stofnunar sem þýska sparisjóða-
sambandið kom á laggirnar og ætlað
er að hjálpa öðrum þjóðum að byggja
upp sparisjóðakerfi í anda þess sem
rekið hefur verið með góðum árangri
í Þýskalandi um langan aldur.
„Þýska sparisjóðasambandið
ákvað fyrir 25 árum að setja á lagg-
irnar stofnun sem myndi kynna
sparisjóðahugmyndina á þeim stöð-
um þar sem skortur er á fjölbreyttri
bankaþjónustu og einnig á svæðum
þar sem hún er jafnvel ekki til stað-
ar,“ segir Niclaus Bergmann. „Við
viljum ekki koma á fót okkar eigin
starfsemi á erlendri grund. Spari-
sjóðir eru í eðli sínu svæðisbundnar
stofnanir. En við viljum koma reynslu
okkar áfram því við teljum okkur
heppin að vera fædd í ríkari hluta
heimsins.“
Fjölbreytnin er til góða
Hann segir þörf fyrir fjármála-
stofnanir á borð við sparisjóðina.
„Hvort sem fólki líkar það betur
eða verr er þess krafist í nútímanum
að fólk hafi aðgengi að fjármálaþjón-
ustu og við vitum að þetta kerfi okkar
getur til dæmis nýst þeim sem ekki
hafa haft efni á því til þessa að sækja
sér þjónustuna. Þá geta sparisjóð-
irnir einnig fyllt ákveðið tómarúm
sem myndast vegna stóru viðskipta-
bankanna. Það getur verið erfitt að
tryggja fjármálaþjónustu í dreifðari
byggðum og viðskiptabankarnir eru
sjaldan mjög spenntir fyrir því að
standa í því. Við sjáum það víða í
Evrópu að viðskiptabankarnir eru að
loka útibúum. Það er skiljanlegt út
frá forsendum bankanna þar sem
útibúin skila ekki nægri arðsemi en
það getur verið mjög slæmt fyrir
fólkið á svæðunum þar sem bank-
arnir leggja upp laupana. Þar geta
sparisjóðirnir skipt sköpum. Þeir eru
Á síðustu tveimur áratugum hefur
bilið milli þeirrar upphæðar sem
landsmenn greiða inn í lífeyrissjóði á
ári hverju og þess sem sjóðirnir
greiða út til sjóðfélaga minnkað til
mikilla muna. Sérstök athygli er vak-
in á þessari þróun í nýútkomnum
markaðspunktum Arion banka. Þar
kemur fram að árið 1990 hafi
iðgjaldagreiðslur sjóðfélaga verið
129% hærri en greiðslurnar út úr
sjóðunum það sama ár. Árið 2013 hafi
iðgjaldagreiðslurnar hins vegar verið
46% hærri en útgreiðslurnar. Yfir
þetta tímabil hafi lífeyrisgreiðslur
vaxið úr 16 milljörðum króna á ári í
90 milljarða en að greidd iðgjöld hafi
farið úr 38 milljörðum í 132 milljarða.
Greining Arion banka segir að þó
þarna sé að finna mikla áskorun
vegna hækkandi aldurs þjóðarinnar
þá sé íslenska lífeyriskerfið betur í
stakk búið til að mæta útgjöldum
framtíðarinnar, m.a. vegna þess „að
frjósemi er meiri en víðast hvar í
Evrópu svo aldurssamsetningin
verður ekki eins óhagstæð á næstu
áratugum og í flestum löndum Evr-
ópu.“
Þá vekur nokkra athygli að heild-
areignir íslensku sjóðanna eru orðn-
ar hærri nú að raunvirði en þær urðu
á árunum fyrir bankaáfallið. Í því
ölduróti töpuðu sjóðirnir 500 millj-
örðum á verðlagi dagsins í dag. Bent
er á að síðustu fimm árin fyrir hrun
höfðu eignir sjóðanna tvöfaldast eða
hækkað um rétta 1.300 milljarða
króna. Heildareignirnar voru um síð-
ust áramót metnar á 3.000 milljarða
króna.
Morgunblaðið/ÞÖK
Lífeyrir Útgreiðslur lífeyrissjóð-
anna námu 90 milljörðum árið 2013.
Lífeyrisgreiðslur
nálgast iðgjöldin
 Reyna mun á
þanþol lífeyrissjóða
á næstu árum
Þegar Niclaus er spurður út í stöðu sparisjóðanna í
Þýskalandi og hvort þeir sigli lygnan sjó þar í landi segir
hann svo alls ekki vera. Fjármálakreppan sem reið yfir
heimsbyggðina árið 2008 hafi þó breytt töluverðu í þeim
efnum.
„Við sáum miklar breytingar þá um árið. Þá höfðu við-
skiptabankarnir hvorki tíma né fjármuni til að styðja við
og þjónusta minni aðila, minni fyrirtæki og einstaklinga.
Þá var það mikið lán að sparisjóðirnir voru sterkir í land-
inu. Við gátum þá þjónustað þessa hópa og á milli ár-
anna 2008 og 2009 jukum við útlán okkar um 5-10%.
Sparisjóðirnir í Þýskalandi héldu sig við upphafleg mark-
mið sín um þjónustu við heimabyggð og þess vegna
stóðu þeir af sér erfiðu árin. Því hefur verið haldið fram
að þýska sparisjóðakerfið hafi verið það sem tryggði
stöðugleika í þessu erfiða ástandi. Það var því miður
ekki raunin í mörgum öðrum löndum þar sem byggt
hafði verið upp öflugt sparisjóðakerfi.
Þrátt fyrir þetta hefur verið mikill þrýstingur á að laga
sparisjóðakerfið að viðskiptabankakerfinu. Sá þrýst-
ingur hefur ekki síst komið frá Evrópusambandinu. Það
reynir að sníða allt í sama stakk og er ekki hrifið af fleiri
kerfum en einu. Það hefur reynt á sparisjóðina í Þýska-
landi og þrýstingur á þá að breyta eignarhaldinu og laga-
legri umgjörð í kringum þá en sem betur fer höfum við
haft stuðning almennings og stjórnmálamanna í Þýska-
landi í því að standa vörð um kerfið.
Og hlutirnir breyttust töluvert eftir 2008. Fólk áttaði
sig á því hversu góð áhrif sparisjóðirnir geta haft á um-
hverfið. Í þeim aðstæðum þagnaði Brussel og það er í
raun fyrst núna, þegar efnahagskerfið er að taka við sér
aftur, að það er að nýju farið að kræla á sama þrýstingi
og við þurftum að takast á við áður.“
ESB ekki aðdáandi sparisjóðafjölskyldunnar
SPARISJÓÐIRNIR SÖNNUÐU SIG Í ÞÝSKALANDI ÞEGAR KREPPAN SKALL Á
AFP
Þýskir stjórnmálamenn hafa staðið vörð um sparisjóðakerfið
þar í landi og ekki tekið undir sjónarmið Evrópusambandsins.
Námskeið á Englandi fyrir þá sem hafa góðan grunn í ensku, en
vilja bæta stöðu sína og ná betri tökum á faglegu tungutaki. Hagnýt
þjálfun og reyndir kennarar tryggja miklar framfarir á stuttum
tíma. Form námskeiðanna er sniðið að þörfum hvers og eins;
Einkaþjálfun, smáhópur eða samsett. Lengd námskeiða; ein vika,
eða fleiri og í boði allt árið.
Markviss enskuþjálfun fyrir
fólk í erlendumsamskiptum.
Til sölu hárgreiðslustofa sem hefur verið í rekstri frá
árinu 1995 og byggir því á góðum kjarna viðskipta-
vina. Reksturinn selst með langtímaleigusamningi.
Frábært tækifæri til að eignast hárgreiðslustofu í
rekstri á góðum stað. Miklir vaxtamöguleikar.
Upplýsingar veitir Kristín í síma 893 4248.
TIL SÖLU – Sparta hárstofa
Laugarásvegi 1
Sími 562 4250
FJÁRFESTING
FASTEIGNASALA EHF
www.fjarfesting.is