Náttúrufræðingurinn - 2012, Side 139

139
Tímarit Hins íslenska náttúrufræðifélags
og endurspeglast í efnasamsetningu
jökulíssins.36
Hin háa upplausn NGRIP-kjarn-
ans gefur einstakt tækifæri til að
rannsaka hvernig síðasta jökulskeið
hófst (7. mynd). Lok síðasta hlý-
skeiðs virðist ekki hafa markast af
snöggri kólnun heldur einkennst af
hægfara kólnun á löngum tíma, um
7.000 árum, sem þó er rofin með
snöggri hlýnun fyrir um 116.000
árum. Þessar niðurstöður komu
nokkuð á óvart en NGRIP-kjarn-
inn er sá fyrsti sem sýnir snöggar og
miklar veðurfarssveiflur strax í upp-
hafi jökulskeiðs – reyndar áður en
samsæturnar sýna lág jökulskeiðs-
gildi. Það er mjög athyglisvert að
slík snögg veðurfarssveifla geti gerst
í upphafi jökulskeiðs þegar jökul-
skildir voru væntanlega að byrja
að myndast. Við fyrstu sýn virðist
því erfitt að skýra hana með miklu
innstreymi ferskvatns í N-Atlants-
hafssvæðið, en með því hafa menn
skýrt snöggu veðurfarssveiflurnar
á síðasta jökulskeiði. Hins vegar er
erfitt að skilja hina miklu kólnun í
kjölfar fyrsta hlýindakaflans nema
ferskvatn frá jöklum hafi streymt
skyndilega út í Atlantshafið. Er
það í samræmi við mælingar á súr-
efnisamsætum í loftbólum í ísnum
(d18Oatm), sem benda á fulla jöklun
fyrir um 115.000 árum.37 Af hverju
samsæturnar sýna ekki lægri gildi er
ekki enn ljóst, en möguleg skýring er
að uppruni úrkomunnar sem fellur
á Grænlandsjökul hafi enn verið á
norðlægum slóðum og að einhvern
tíma taki að hrekja uppruna úrkom-
unnar á suðlægari slóðir, en við
D
ý
p
i
–
D
ep
th
(
m
)
d18O (‰)
hiti
7. mynd. Hitastig NGRIP-kjarnans miðað við aldur íssins í þúsundum ára. Hitastig er
metið út frá samsætu- og hitamælingum í borholunni. Hiti út frá flakklengd (e. diffusion
length) samsætna er einnig sýndur fyrir yngra drýas og hámark síðasta jökulskeiðs. –
NGRIP isotope borehole thermometry and differential diffusion temperature results for
Ynger Dryas and the last glacial maximum based on Reykjavík data.
H
it
i
–
T
em
er
at
ur
e
(°
C
)
Aldur – Age
6. mynd. Samanburður á súrefnis-samsætumælingum djúpkjarna frá Grænlandi miðað við dýpi. Hlýrri kaflarnir á síðasta jökulskeiði
hafa verið númeraðir til að auðvelda samanburð. Samræmi milli kjarnanna er mjög gott þótt hundruð kílómetra séu á milli þeirra. –
Correlation between isotopic records of deep ice cores in Greenland as a function of depth. The warmer intervals during the last glacia-
tion are numbered to facilitate comparison.